Gwałtowne, a często bardzo porywy wiatru są związane ze schodzeniem chłodnego powietrza w obszarze prądu zstępującego. Zdarza się czasem tak, że prąd zstępujący może sprowadzić silny przepływ ze środkowej troposfery do powierzchni ziemi wywołując podmuchy wiatru prostoliniowego. Kolejnym mechanizmem, który prowadzi do silnych porywów wiatru jest zjawisko downburst. Zachodzi to wtedy, gdy unoszone kropelki wody napotkają na swej drodze warstwy suchszego powietrza, zalegające wyżej. Wówczas krople wody gwałtownie odparują w suchym środowisku, pochłaniając energię. Dlatego to skutkuje gwałtownym spadkiem temperatury. Powietrze wtedy szybko traci wyporność i zaczyna opadać ku Ziemi. Gdy dotrze do powierzchni Ziemi uderza w nią z dużą siłą i rozchodzi się na boki wywołując gwałtowne porywy wiatru prostoliniowego. Zauważalną oznaką tego zjawiska jest powstanie stopy opadowej – opady niesione przez wiatr kształtem przypominają stopę opadową, rozwiewane są na boki. Prędkości wiatru dochodzą w takich przypadkach nawet do 160 km/h – 200 km/h.
Przykład zjawiska microburst w obrębie burzy superkomórkowej, 14 sierpnia 2021 w rejonie Lublina
Każdej komórce konwekcyjnej towarzyszą pionowe prądy powietrzne, które odpowiadają zarówno za unoszenie ciepłego i wilgotnego powietrza, jak i jego opadanie w postaci wyraźnie chłodniejszej masy. Każda chmura kłębiasta w początkowym etapie rozwoju wykazuje się fazą wzrostową, charakteryzującą się występowaniem jedynie prądu wstępującego. Aczkolwiek w dojrzałej fazie mocniej rozwiniętej chmury burzowej notowane są także, obok ruchów wstępujących, prądy zstępujące, natomiast faza rozpadu skutkuje dominacją wilgotnego, ochłodzonego deszczem powietrza. Dlatego też w warunkach znacznej niestabilności troposfery. Powszechne wysokie temperatury i wilgotność oraz głębokiego wymieszania warstw niestabilnego powietrza (dolna i środkowa troposfera często wykazują się zróżnicowaną zawartością wilgoci). Pojawia się korzystne środowisko do formowania silnych prądów zstępujących, które nieraz pod postacią „bomb opadowych” z pełnym impetem uderzają w powierzchnię ziemi, szybko „rozpływając” się na boki. Dynamiczny pęd powietrza objawia się występowaniem zarówno ulewnych / nawalnych opadów deszczu oraz gradu, jak i silnych / bardzo silnych, czasem wręcz niszczycielskich porywów wiatru, których prędkość może osiągać i przekraczać nawet 120-200 km/h! Czasami tego typu zjawiska oddziałują bez opadów atmosferycznych (tzw. dry downburst). Przed groźnymi zjawiskami burzowymi ostrzegamy cały rok na łamach naszego portalu.
Zjawisko microburst uchwycone z drona, 14 sierpnia 2021 koło Piask
Poszczególne zjawiska downburst dzielą się na: microbust, czyli prąd zstępujący / spadający o zasięgu oddziaływania nie większym niż 4 km oraz #macroburst (>4 km). Jednak przeważnie im mocniej rozwinięta komórka burzowa / większy system konwekcyjny. Tym potencjał do schodzenia gwałtownych prądów zstępujących jest wyraźnie nasilony.
Zjawisko microburst/macroburst widziane z ziemi
Jego siła jest w znacznej mierze uwarunkowana od pionowego rozkładu wilgotności powietrza (obserwowane są zarówno suche, tj. bez opadów atmosferycznych, jak i mokre prądy zstępujące) oraz spadku temperatury (gradientu) między dolną a środkową troposferą, które determinują inicjację pędu powietrza o mniejszym lub większym stopniu intensywności praktycznie o każdej porze dnia i nocy. Przypominamy, że burze i opady śledzić możecie w naszej zakładce z radarem opadów. Jest to narzędzie przydatne zwłaszcza w burzowym okresie letnim.
Widok z drona na zjawisko downburst
Zjawisko downburst uchwycone z drona, 26 sierpnia 2020 w rejonie Lubartowa
