Wall cloud, czyli na język polski chmura stropowa (murus) to duże, zlokalizowane, trwałe i często nagłe obniżenie chmury. Rozwija się pod otaczającą podstawą chmury Cumulonimbus i z której czasami tworzą się tornada. Zwykle znajduje się pod wolną od opadów podstawą (Rain Free Base) podczas burzy i wskazuje obszar najsilniejszego prądu wznoszącego w czasie burzy. Obracające się chmury stropowe są oznaką silnego mezocyklonu podczas burzy. To właśnie z nich powstają najsilniejsze tornada. Wiele chmur stropowych obraca się, ale niektóre nie w obrębie superkomórek burzowych.
Chmura stropowa w kształcie dzwona, która towarzyszyła superkomórce typu niskoopadowego (ang. Supercell Low-precipitation) w rejonie Lubartowa, 15 sierpnia 2021
Wall cloud, czyli inaczej Cumulonimbus Murus
Chmury stropowe (ang. wall cloud) tworzą się następujący sposób. Chmury stropowe powstają, gdy wznoszące się powietrze z prądu wstępującego pociąga za sobą w górę wilgotne i ochłodzone deszczem powietrze z prądu zstępującego. Z racji niższej temperatury i wyższej wilgotności (zwiększenie punktu rosy) powietrze jest unoszone przez prąd wznoszący, a przesycenie i kondensacja następuje szybciej. Stąd chmura ta formuje się poniżej głównej podstawy chmury (zwykle burzowej). W miarę dalszego unoszenia się tego powietrza staje się bardziej nasycone wilgocią, co powoduje dodatkową kondensację chmur, czasami w postaci chmury stropowej. Chmury stropowe mogą tworzyć się jako podstawa Cumulonimbusa lub mogą tworzyć się, gdy wznoszący się scud łączy się i wchodzi w interakcje z podstawą chmur burzowej.
Chmura stropowa superkomórki burzowej, która jest wyraźnie odseparowana od prądu zstępujacego z burzy, 15 sierpnia 2021 w okolicach Lubartowa
Małe, a czasem bardzo duże chmury stropowe
Chmury stropowe (ang. wall cloud) mogą mieć od ułamka 1 mili (1,6 km) szerokości do ponad 5 mil (8 km). Chmury stropowe tworzą się w rejonie napływu, po stronie burzy, która pokrywa się z kierunkiem wiatrów sterujących. Na półkuli północnej chmury stropowe zwykle tworzą się na południowym lub południowo-zachodnim krańcu superkomórki. Znajduje się to z tyłu superkomórki, w pobliżu głównego prądu wstępującego. Większość superkomórek porusza się w kierunku z komponentami północno-wschodnimi, więc w przypadku superkomórek formujących się w sytuacjach przepływu północno-zachodniego i przemieszczających się na południowy wschód. Chmura stropowe może znajdować się po północno-zachodniej lub tylnej stronie takich burz. Obracające się chmury stropowe są wizualnym dowodem mezocyklonu. Niektóre chmury stropowe mają cechy podobne do „oka”, jak w mezoskalowym wirze konwekcyjnym.
Tworząca się chmura stropowa (ang. wall cloud) po południowo-zachodniej stronie burzy, w miejscu występowania prądu wstępującego superkomórki burzowej, 15 sierpnia 2021 w rejonie Lublina
Bardzo niebezpieczna sytuacja dla niedoświadczonego obserwatora. Wyładowania doziemne występujące w obszarze wolnym od opadu, w miejscu rozwoju chmury stropowej, 15 sierpnia 2021 w rejonie Lublina
Wall cloudy bywają spektakularne, schodzą z nich tornada
Do wielu chmur stropowych, zwłaszcza w środowiskach wilgotnych, jest przyczepiony cauda (chmura ogonowa), postrzępiony pas chmur i znaczników chmur (fractus) rozciągający się od chmury stropowej w kierunku rdzenia opadów. Można ją traktować jako przedłużenie chmury stropowej, ponieważ nie tylko chmura ogonowa jest połączona z chmurą stropową, ale także tworzy się kondensacja z podobnego powodu. Można zauważyć, że elementy chmury przesuwają się w kierunku chmury stropowej, ponieważ pełni to funkcje napływu do burzy. Większość ruchu jest pozioma, ale często widoczny jest również ruch wznoszący.
Pozioma chmura w kształcie ogona (nie lejek) na niskich poziomach rozciągająca się od głównego obszaru opadów superkomórki Cumulonimbus do chmury stropowej. Zazwyczaj jest przymocowana do chmury stropowej, a podstawy obu są zwykle na tej samej wysokości.
Ruch chmur odbywa się z dala od obszaru opadów i w kierunku wall clouda. Z szybkim ruchem ku górze, często obserwowanym w pobliżu połączenia chmur ogonowych i ściennych. Powszechnie znana jako „chmura ogonowa”.
Niektóre chmury stropowe mają również pasmo fragmentów chmur otaczających szczyt chmury stropowej w miejscu, w którym styka się z otaczającą podstawą chmury. Nazywana jest czasem jako chmura kołnierzowa.
Ogon bobra czasem w obrębie chmury stropowej
Inną dodatkową chmurą jest flumen powszechnie znana jako ogon bobra. Tworzy go ciepły, wilgotny napływ z silnej burzy z piorunami i często mylony jest z tornadami. Chociaż obecność flumen wiąże się z ryzykiem tornada, flumen, podobnie jak chmury scud, nie obraca się.
Masywna chmura stropowa (ang. wall cloud) widziana z bliska, 15 sierpnia 2021 w rejonie Lublina. Prąd wstępujący został wyraźnie odseparowany od zstępującego
Niedoświadczony obserwator potrafi pomylić wał szkwałowy z chmurą stropową
Wiele burz zawiera chmury szelfowe, które często mylone są z chmurami stropowymi, ponieważ zbliżająca się chmura szelfowa wydaje się tworzyć ścianę wykonaną z chmur i może zawierać ruchy turbulentne. Chmury stropowe są chmurami napływającymi i mają tendencję do pochylania się do wewnątrz lub w kierunku obszaru opadów burzy. Z drugiej strony chmury szelfowe to chmury wypływowe, które wystają na zewnątrz burzy, często jako fronty szkwałowe. Ponadto chmury szelfowe mają tendencję do oddalania się od obszaru opadów burzy.
Chmura stropowa widziana z bliska wraz z zanikającym stopniowo ogonem cauda. Z prawej strony widoczny obszar prądu zstępującego. Typowy przykład superkomórki burzowej
Chmury szelfowe najczęściej pojawiają się na krawędzi czołowej burzy, ponieważ powstają w wyniku kondensacji z chłodnego odpływu burzy, która unosi cieplejsze powietrze w otoczeniu (na granicy odpływu). Gdy są obecne w burzy z superkomórkami, te chmury szelfowe na czołowej krawędzi burzy są związane z prądem zstępującym (FFD). Chmury szelfowe w superkomórkach również tworzą się z prądem zstępującym na tylnym boku (RFD). Chociaż są one zwykle bardziej przejściowe i mniejsze niż chmury szelfowe po przedniej stronie burzy. Chmury stropowe zwykle znajdują się w tylnej części burzy. Chociaż małe, obracające się chmury stropowe (cecha mezowiru) mogą występować w obrębie krawędzi natarcia (zwykle quasi-liniowego systemu konwekcyjnego (QLCS) lub linii szkwału). Jest to jednak rzadka sytuacja. Przypominamy, że burze i opady śledzić możecie w naszej zakładce z radarem opadów. Jest to narzędzie przydatne zwłaszcza w burzowym okresie letnim.