Pogoda długoterminowa na 16 dni. Śnieg i mróz nie będą rzadkie pod koniec listopada i na początku grudnia. Jednak już w najbliższych dniach ulegnie zmianie rodzaj cyrkulacji atmosferycznej. Dokonamy przeglądu modeli europejskich i amerykańskich, aby wskazać jaki trend czeka nas do okolic połowy dwunastego miesiąca roku.
Pogoda długoterminowa. Pierwszy większy atak zimy już za nami
Zgodnie z prognozami w ostatnich dniach listopada opady zimowe wystąpiły na obszarze Polski. Szczególnie dużo śniegu zalega miejscami na południu i centrum kraju. Na Kasprowym Wierchu zalega 18 cm. Poniżej przygotowaliśmy tabele, która ukazuje, gdzie zalega pokrywa śnieżna na wybranych stacjach pomiarowych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowego Instytutu Badawczego.
Wysokość pokrywy śnieżnej na dzień 28.11.2021, 8:00 CET
Kolejna śnieżyca już dziś nad Polską. Na przełomie miesięcy zmianie ulegnie rodzaj cyrkulacji atmosferycznej
Dzisiaj kolejna śnieżyca będzie przemieszczała się po południowo-zachodniej i zachodniej stronie niżu barycznego o imieniu „BENEDIKT”. Po wschodniej stronie niżu płynąć ma cieplejsze powietrze, dlatego w wielu miejscach wystąpią opady deszczu. Szerzej o niedzielnej śnieżycy piszemy tutaj.
Na przełomie miesięcy zmianie ulegać zacznie rodzaj cyrkulacji atmosferycznej z południkowej na zachodnią. W poniedziałek znajdziemy się w tylnej części niżu śródziemnomorskiego. Utrzyma się duży gradient baryczny po południowo-zachodniej stronie układu niżowego, dlatego wzrośnie prędkość wiatru, zwiększając odczucie chłodu. Z uwagi na napływ wilgotnego i chłodnego powietrza, rozwijać będą się w wielu miejscach chmury kłębiasto-deszczowe Cumulonimbus, które przyniosą opady śniegu. W północnej części kraju zaznaczą się dodatkowo większe opady zimowe związane z frontem zokludowanym niżu o imieniu „BENEDIKT”.
Sytuacja synoptyczna na dzień 29.11.2021, 12 UTC dla Europejskiego Obszaru Synoptycznego i obszarów przyległych
Pogoda długoterminowa. Na początku grudnia kilka dni ciepłych, a następnie spływ chłodu z wysokich szerokości geograficznych
W pierwszej dekadzie grudnia mróz będzie zdarzał się nie tylko nocami, ale także w ciągu dnia. Gdzieniegdzie całodobowe ujemne temperatury utrzymają się przez wiele dni. Największe spadki temperatury wystąpią w obszarach rozpogodzeń oraz słabego wiatru. Dwucyfrowy mróz prawdopodobny będzie głównie w górach i na obszarach podgórskich. Z uwagi na dominacje pola obniżonego ciśnienia, aura nie będzie stabilna na przełomie miesięcy. Już pierwszego grudnia z zachodu na wschód przemieści się układ niżowy związany z cyrkulacją strefową. Przejściowo dlatego napłynie cieplejsze powietrze w ciepłym wycinku niżu. Następnie w drugiej połowie nadchodzącego tygodnia, w tylnej części niżu szerokim strumieniem spłynie zimne powietrze z wysokich szerokości geograficznych.
Jedna z aktualizacji modelu CFS dość dobrze uwzględnia obszar największej ujemnej anomalii temperatury. Widzimy, że przeważający obszar Polski jest w obszarze ujemnego odchylenia temperatury. Najcieplej jest na wschodzie i częściowo południu, gdzie temperatura jest w normie, a okresami na skutek napływu cieplejszego powietrza w ciepłych wycinkach niżów śródziemnomorskich oraz atlantyckich powyżej normy wieloletniej. Jedną z wad map ukazujących średnie odchylenie temperatury za okres 7 dni jest to, że trudno zaobserwować na nich gwałtowne wymiany mas powietrza. Wiele wskazuje, że okresami temperatura w całym kraju będzie poniżej normy, o czym przekonamy się, analizując prognozy z modelu ICON.
Orientacyjna prognoza średniej anomalii temperatury na wysokości 2 m.n.p.g, w okresie od 27.11.2021 do 4.12.2021, uwzględniając okres referencyjny 1984-2009 dla Europejskiego Obszaru Synoptycznego i obszarów przyległych
Pogoda długoterminowa. ICON ukazuje, że najczęściej wysokie temperatury będą na wschodzie, ale i tu okresami zdarzą się okresy z ujemnym odchyleniem temperatury od normy klimatologicznej
Poniższa prognoza pochodzi z modelu ICON i przedstawia nam rozkład anomalii temperatury od 28.11.2021 do 4.12.2021. Uwzględniony jest w tym przypadku najnowszy okres referencyjny 1991-2020. Widzimy wyraźnie, że w niedzielę na przeważającym obszarze Polski anomalia jest w normie i lekko poniżej normy. Jedynie na wschodzie i południu, wartości będą powyżej normy. Jest to zasługa napływu cieplejszego powietrza po wschodniej stronie wcześniej wymienianego niżu, który wędruje do naszej części Europy znad Morza Śródziemnego.
Następnie analizujemy mapy pokazujące anomalie w dwóch ostatnich dniach listopada. Wtedy to na wschodzie ma być najdłużej utrzymają się wysokie temperatury. Szczególnie w poniedziałek. We wtorek natomiast czeka nas istotne, ale krótkie ochłodzenie. Wraz z początkiem grudnia czeka nas duża zmiana. Z zachodu na wschód wędrować ma niż atlantycki, który sprowadzi krótkie, ale odczuwalne ocieplenie, dlatego czeka nas krótkie dwudniowe ocieplenie. Następnie w tylnej części niżu spłynie zimne powietrze z wysokich szerokości geograficznych. Na ostatniej mapie widzimy zbliżony podział w pogodzie za okres 7 dni jak na mapach modelu klimatycznego CFS.
Pogoda długoterminowa. Pierwsza dekada grudnia może zapisać się z ujemnym odchyleniem temperatury
Zwróćmy uwagę na mapę średniej anomalii temperatury, która uwzględnia odchylenie temperatury w okresie od 3.12.2021 do 8.12.2021, biorąc pod uwagę okres referencyjny 1981-2010. Dostrzegamy, że w pierwszej dekadzie grudnia, pomijając kilka dni z wartościami powyżej normy, dominować będą chłodne masy powietrza, przynosząc częste przymrozki, a nawet okresami całodobowy mróz. Czasem rozkład temperatury w dolnych warstwach troposfery będzie faworyzować opady zimowe również na nizinach.
Termiczne przedzimie będzie dominować na obszarze Polski. W wielu miejscach może być jednak okresami całodobowy mróz
Spójrzmy następnie na średnią dobową temperaturę powietrza na 10 dni. Widzimy, że na przeważającym obszarze Polski, wartości będą charakterystyczne dla przedzimia. Jednak w górach i na obszarach podgórskich, jak i też na północnym-wschodzie Polski, wystąpić może nawet termiczna zima.
Prognozowane średnie odchylenie temperatury na 10 dni dla Europy i rejonów przyległych według GFS
Pogoda. Najrzadszy mróz na Wybrzeżu, a na północnym-wschodzie oraz w obszarach podgórskich i górski spadki temperatury będą nawet dwucyfrowe. Szczególnie w obszarach rozpogodzeń
Spadki temperatury będą zależne od skali adwekcji chłodnych mas powietrza, prędkości wiatru oraz obszarów rozpogodzeń. Gdzieniegdzie całodobowy mróz zdarzyć może się nie tylko pod koniec listopada, ale również w pierwszej dekadzie grudnia.
Poniższa mapa ma bardziej charakter poglądowy i ukazuje możliwe spadki temperatury na obszarze Europejskiego Obszaru Synoptycznego i obszarów przyległych na najbliższe 10 dni. Miejscami w Polsce wartości mogą być niedoszacowane. Model GFS nie radzi sobie często z prognozowaniem spadków temperatury. Okresami mróz zdarzy się w tym czasie na obszarze całego kraju. Najchłodniej ma być na obszarach podgórskich i górskich, gdzie spadki temperatury okażą się dwucyfrowe. Niewykluczone, że mróz poniżej -10°C wystąpi czasem na Warmii i Mazurach oraz Podlasiu i Suwalszczyźnie. Najcieplej ma być na Wybrzeżu, gdzie po ciepłym lecie Morze Bałtyckie oddaje ciepło, tam też silne spadki temperatury nie będą częste, a wielokrotnie w gminach nadmorskich może być temperatura dodatnia przez całą dobę.
Orientacyjna prognoza ujemnej temperatury na 10 dni według modelu amerykańskiego GFS
Pogoda długoterminowa. Dwucyfrowych dodatnich temperatur nie widać w Polsce
Zwracamy również uwagę na maksymalne wartości na 10 dni według GFS. Nie widzimy dwucyfrowych wartości dodatnich na przełomie listopada i grudnia. Jak zdarzą się cieplejsze dni, to na ogół temperatura osiągnie od 5°C do 8°C. Najchłodniej może być na Suwalszczyźnie do 3°C/4°C.
Prognozowana maksymalna temperatura na 10 dni według GFS
Dominacja pola obniżonego ciśnienia oznacza częste opady, okresami silny wiatr i duże wahania ciśnienia
Poddajemy również analizie mapy średniej wartości ciśnienia atmosferycznego na 10 dni. Nad przeważającą częścią Europy rozciągać ma się z północy na południe długa fala górna. W jej obrębie przemieszczać będą się ośrodki niskiego ciśnienia, które sprowadzać będą do Polski dynamiczne warunki pogodowe. Już na przełomie miesięcy zmianie ulegnie rodzaj cyrkulacji atmosferycznej. Z południkowej przejdziemy na zachodnią, dlatego też niże nie będą przez dłuższy okres czasu wędrować znad Morza Śródziemnego. Częściej swój wpływ zaznaczą wiry niżowe z systemami frontów, które przemieszczą się znad Atlantyku na wschód Europy.
Natomiast na mapach przyziemnych średniej wartości ciśnienia atmosferycznego dostrzegamy rozległy obszar obniżonego ciśnienia. Zatem nie zabraknie opadów, okresami w warunkach podwyższonego gradientu barycznego również silnego wiatru.
Prognozowana średnia wartość ciśnienia na 10 dni według GFS
Śnieg może zalegać na początku grudnia w wielu regionach Polski
Wygląda na to, że na przełomie miesięcy w wielu miejscach utworzy się pokrywa śnieżna. Prognozuje to nie tylko model GFS, ale także ARPEGE i ECMWF. Największa akumulacja pokrywy śnieżnej jest oczekiwana na Przedgórzu Sudeckim oraz częściowo na południowym-zachodzie, zachodzie, cz. centrum i północnym-wschodzie.
Orientacyjna prognoza grubości pokrywy śnieżnej na okres od 28.11.2021, 00Z do 1.12.2021, 12 UTC według GFS
Zdecydowanie większą pokrywę śnieżna widzi na początek grudnia model ECMWF. Według europejskiego modelu najwięcej śniegu zalegać ma na Przedgórzu Sudeckim, Sudetach, Beskidzie Śląskim oraz Żywieckim, jak i też na Podhalu oraz w Tatrach. Najmniej natomiast na krańcach zachodnich i wschodnich. W najbliższych dniach przekonamy się, które modele były bliżej prawdy.
Wstępna prognoza grubości i zasięgu pokrywy śnieżnej na 1.12.2021, 12 UTC według ECMWF
Model francuski ARPEGE widzi natomiast największą akumulacje pokrywy śnieżnej od południowo-zachodniej części Polski, przez częściowo centrum, aż po północny-wschód. Jest to zbliżona prognoza do modelu ECMWF. Wydaje się jednak, że obszar zimowej pokrywy śnieżnej może okazać się przeszacowany.
Orientacyjny zasięg i grubość pokrywy śnieżnej na 1.12.2021, 12 UTC według francuskiego ARPEGE
Następnie analizujemy prognozowaną akumulowaną sumę opadów do 7 grudnia 2021 w oparciu o model ECMWF. Dostrzegamy, że opady największe mogą być w północnej części kraju, ale okresami w całej Polsce spadnie deszcz, deszcz ze śniegiem, a nawet śnieg. Dużo jednak zależeć będzie od rozkładu temperatury w dolnej troposferze. W cieplejszych masach powietrza może być to deszcz, a w chłodniejszych deszcz ze śniegiem oraz śnieg. Tak jak wspominaliśmy, na przełomie miesięcy cyrkulacja południkowa zmieni się na strefową, dlatego też niże przestaną do nas wędrować z południa Europy.
Prognoza sum opadów za okres od 28.11.2021 do 7.12.2021, 00 UTC według ECMWF
Pogoda długoterminowa. Wiązki modelu GFS sygnalizują dominacje chłodnych mas powietrza w pierwszej dekadzie grudnia
Interesująco przedstawiają się również wiązki modelu GFS na 16 dni. Obrazują nam one prawdopodobny trend w pogodzie na okres powyżej 2 tygodnia. Na poniższej grafice mamy przedstawioną prognozę wiązek z lekko zmodyfikowanymi warunkami początkowymi dla wysokości 850 hPa (1500 m.n.p.g), co pozwala nam lepiej charakteryzować właściwości mas powietrza nad dany obszar. Punktem odniesienia jest okres referencyjny 1981-2010. Dostrzegamy, że pod koniec listopada przeważnie dominować będą chłodne masy powietrza. W pierwszych dniach grudnia przejściowo napłynie cieplejsza masa powietrza w ciepłym wycinku niżu.
Następnie w okolicach 3-4 dnia nowego miesiąca napłynie zimne powietrze na tyłach niżu. Praktycznie do końca pierwszej dekady grudnia obserwujemy potem ujemną anomalię temperatury. To sugeruje, że w tym okresie szczególnie częste będą przymrozki, czasem mróz całodobowy, a nawet większe opady zimowe i to nie tylko w górach. Istnieje ryzyko, że pojawią się nawet burze śnieżne. Szczególnie w sytuacji spływu zimnego powietrza arktycznego morskiego o chwiejnej równowadze termodynamicznej. Prawdopodobnie dopiero w okolicach 10-12 grudnia temperatura wzrośnie do wartości powyżej normy, chociaż prognozy na tak odległy okres mogą ulec zmianie.
Z wiązek modelu GFS wynika, że w pierwszych dniach grudnia w wielu regionach Polski może wystąpić całodobowy mróz. Dopiero po 10 grudnia jest szansa na zmianę trendu i wzrost wartości powyżej normy. Jednak zastrzegamy, że przy dużej zmienności w polu ciśnienia i geopotencjału, wyliczenia na tak odległy okres mogą ulec korekcie.
Pogoda długoterminowa. Dłuższy trend z wyższymi temperaturami może nastąpić w drugiej dekadzie grudnia oraz okresie świątecznym
Również z prognoz CFS wynika, że temperatura powinna wyraźnie wzrosnąć w drugiej dekadzie grudnia. Ciepły okazać może się także okres świąteczny. Szansa na zmianę trendu jest, ale nie nastąpi to prędko. Będziemy informować Was o kolejnych aktualizacjach modeli europejskich oraz amerykańskich.
Orientacyjna prognoza średniej anomalii temperatury na okres od 11.12.2021 do 18.12.2021 według CFS dla Europy oraz rejonów przyległych
Wstępna prognoza średniej anomalii temperatury na okres od 18.12.2021 do 25.12.2021 według CFS
