Pogoda. Wojna modeli pogodowych na święta Bożego Narodzenia 2021 dla Polski. Początkowo w pierwszej dekadzie grudnia arktyczne powietrze. Mogą zdarzyć się także opady śniegu o zróżnicowanym natężeniu. W poniedziałek i wtorek niewykluczone są nawet burze śnieżne. Stopniowo jednak rozpocznie się wzrost temperatury wraz z początkiem świąt. Przejrzymy co widzą wiodące modele numeryczne.
Pogoda. Ocieplenie na święta stanie się faktem. Śladem GFS idą inne wiodące modele pogodowe
Jeszcze kilka dni temu znane i cenione modele z Europy oraz Ameryki sugerowały święta Bożego Narodzenia chłodniejsze niż w latach poprzednich. Nagle jednak pod koniec mijającego tygodnia zaczęły zmieniać się prognozy na ten szczególny okres w roku. Rozbieżności w prognozach wynikać zaczęły z likwidacji trwającej od dłuższego czasu blokady wyżowej nad Europą Zachodnią i Atlantykiem. Uaktywnieniem się cyrkulacji strefowej i znaczną nieprzewidywalnością przebiegu prądu strumieniowego. Odbudowa cyrkulacji zachodniej prowadzi zazwyczaj do wystąpienia odwilży i z dużym prawdopodobieństwem można już teraz stwierdzić, że w trakcie trwających świąt ocieplenie i zanik pokrywy śnieżnej stanie się faktem.
Prognoza temperatury dla wysokości izobarycznej 850 hPa, 25 grudnia 2021, 18Z dla Europejskiego Obszaru Synoptycznego i obszarów przyległych
Prognozy długoterminowe zawsze traktujmy jako ciekawostkę, a nie jako pewnik
Jak widać nawet na 5-7 dni do przodu, nie można być pewnym przebiegu warunków pogodowych. Atmosfera jest chaotycznym oraz nieliniowym systemem, co utrudnia określenie prawidłowego trendu w pogodzie. Dlatego zawsze podkreślamy, ze prognozy średnio i długoterminowe są obarczone znacznym błędem prognostycznym i mogą ulec zmianie. Wiarygodne prognozy są zazwyczaj na 2-4 dni, czasem przy stabilnej wyżowej pogodzie do 5-8 dni. Najczęściej jednak prognozy powyżej tygodnia obrazują trendy, które i tak nie zawsze muszą się sprawdzić. Musimy mieć na uwadze to, że żaden ośrodek meteorologiczny na świecie w prognozach długoterminowych nie ma sprawdzalności 100%. Traktujmy je dlatego jako ciekawostkę.
Burze śnieżne pojawiły się w niedzielę nad Polską. Kolejne możliwe są na początku tygodnia
Należy jednak wspomnieć, że prognozy wskazujące na początek ochłodzenia, które rozpoczęło się na przełomie 2 i 3 dekady grudnia sprawdzą się bardzo dobrze. Już w niedzielę do Polski zaczęło spływać zimne powietrze arktyczne, którego wpływ odczujemy zwłaszcza na początku nadchodzącego tygodnia. Wtedy to też na przeważającym obszarze Polski pojawi się na kilka dni całodobowy mróz, nawet dwucyfrowy w obszarach przejaśnień i rozpogodzeń nocami. Okresami szczególnie w okresie od 20.12.2021 do 22.12.2021 zdarzą się lokalne, ale miejscami obfite opady śniegu związane z rozwojem konwekcji w masie arktycznej morskiej o chwiejnej równowadze termodynamicznej. Istnieje nawet ryzyko pojawienia się kolejnych burz śnieżnych, które już dziś pojawiły się m.in na Mazurach, Podlasiu, Mazowszu, jak i też w Wielkopolsce oraz na Ziemi Łódzkiej, Lubelszczyźnie, Podkarpaciu oraz Małopolsce na schodzącym w kierunku południowym froncie chłodnym.
Wyładowania atmosferyczne zarejestrowane przez sieć detektorów wyładowań atmosferyczne Blitzortung, 19 grudnia 2021 za przedział czasowy od 6:59 UTC do 18:59 UTC.
Pogoda. Odwilż zacznie postępować w Polsce od wigilii
Powróćmy jednak do prognoz na okres świąteczny, ponieważ coraz więcej wiadomo o sytuacji pogodowej na 24-26 grudnia 2021. Na mapach modeli numerycznych obserwujemy uaktywnienie się cyrkulacji strefowej o składowej zachodniej, która sprowadzi do Polski odwilż. Najdłużej zimne powietrze utrzyma się na wschodzie. Zostanie one jednak wypchnięte za naszą wschodnią granicę prawdopodobnie w wigilię, bądź pierwszy dzień świąt i na okres świąteczny zapanuje całodobowa dodatnia temperatura. W przedniej części frontu ciepłego padać ma śnieg i w nocy z czwartku na piątek oraz piątek przemieszczać powinien się z zachodu, południowego-zachodu na wschód, północny-wschód. Na tyłach frontu wraz z adwekcją coraz cieplejszego powietrza opady zaczną przechodzić w deszcz.
Orientacyjna prognoza ciśnienia, zachmurzenia i opadów na 24.12.2021, 03 UTC według modelu GFS
Wstępna prognoza ciśnienia na 24.12.2021, 06 UTC według modelu GFS
Pogoda. Rozpocznie się zanik pokrywy śnieżnej na początku świąt
Szczególnie interesująco wyglądają prognozy grubości pokrywy śnieżnej na 24 grudnia 2021. Widzimy, że pomimo wzrostu temperatury śnieg zalegać ma jeszcze w piątek na obszarze Polski, pomijając zachodnią i południowo-zachodnią część kraju. Jednak z każdą godziną, gdy temperatura będzie rosnąć pokrywa śnieżna będzie sukcesywnie zanikać.
Do drugiego dnia świąt resztki śniegu na nizinach mogą zalegać na północy, północnym-wschodzie i wschodzie kraju. Najwięcej śniegu zalegać ma jednak na obszarach podgórskich i górskich Polski południowej.
Pogoda. Europejski model ECMWF idzie śladem amerykańskiego GFS
Europejski model ECMWF w najnowszej aktualizacji sygnalizuje zbliżony przebieg warunków pogodowych na święta dla Polski jak model amerykański GFS. Jednak w jego przypadku pojawia się podział w pogodzie na chłodniejszą północ i cieplejsze południe Polski. Istnieje jednak spore prawdopodobieństwo, że w kolejnych prognozach operacyjnych modelu europejskiego zajdą następne zmiany w kierunku odwilży na obszarze całej Polski. Słusznie w porannych wpisie wspominaliśmy, że ochłodzenie przedłużone na święta w poprzedniej aktualizacji ECMWF nie sprawdzi się i kolejna aktualizacja tego modelu wniosła istotne zmiany. Tak faktycznie się stało i aktualizacja z 12Z wskazuje na odwilż w Polsce, ale o mniejszej skali niż pokazuje nam to model GFS. Sytuacja powinna wyklarować się najpóźniej do poniedziałku i wtorku. Wtedy też będzie znana będzie dokładna skala adwekcji ciepłego powietrza, które będzie zaciągane w okresie świątecznym przez atlantyckie wiry niżowe po swojej wschodniej stronie.
Prognoza grubości pokrywy śnieżnej na 24.12.2021, 15 UTC według ECMWF
ECMWF poszedł śladem GFS, jeśli chodzi o zanik pokrywy śnieżnej na święta na przeważającym obszarze Polski. Widzimy jednak, że na północy Polski w chłodniejszej masie powietrza utrzymać może się teoretycznie pokrywa śnieżna. W naszej ocenie prognoza ta jest ponownie błędna i wraz ze wzrostem temperatury pokrywa śnieżna zaniknie z większego obszaru nizin. Utrzyma się głównie w górach i na obszarach podgórskich.
Odwilż w prognozach modeli na święta
Praktycznie na sam koniec spójrzmy jeszcze na prognozy temperatury na okres od 24.12.2021 do 26.12.2021 według modeli ECMWF i GFS.
Prognoza temperatury na 24.12.2021, 15 UTC według ECMWF
Wstępna prognoza temperatury na 24.12.2021, 12 UTC
Orientacyjna prognoza na 25.12.2021, 12 UTC według ECMWF
Prognoza temperatury na 25.12.2021, 12 UTC według GFS
Prognoza temperatury dla wysokości 2 m.n.p.g na 26.12.2021, 12 UTC według ECMWF
Wyliczana temperatura na 26.12.2021, 12 UTC według modelu GFS
Pogoda. Wiązki modelu GFS przekreślają szanse na śnieżne i mroźne święta, zamiast tego może być nawet 8-10°C na termometrach w Polsce
Jeszcze na sam koniec spójrzmy na prognozy wiązek dla poszczególnych miast w Polsce. Widzimy, że do świąt temperatura na przeważającym obszarze Polski będzie poniżej normy. Poniższa grafika obrazuje nam prognozy wiązek dla wysokości izobarycznej 850 hPa (1500 m.n.p.g). Co pozwala nam lepiej charakteryzować właściwości mas powietrza, które docierają nad dany obszar. Dostrzegamy, że w święta rozpocznie się kilkudniowa odwilż i potrwa kilka dni. Najwyższe temperatury powinny wystąpić na zachodzie i południowym-wschodzie, natomiast najniższe na wschodzie.
Wartości powyżej zera na święta są już przesądzone. Pojawiają się pojedyncze prognozy operacyjne sugerujące w pierwszy i drugi dzień świąt nawet 8-10°C. Średnia wiązek oscyluje jednak w okolicach 5-7°C na ten okres, aczkolwiek gdzieniegdzie na południowym-zachodzie i zachodzie Polski temperatura może zbliżyć się w tym okresie do 10°C, a nawet osiągnąć dwucyfrowe wartości na plusie.
Odwilż obejmie cały kraj w okresie świątecznym i prawdopodobieństwo sprawdzenia się takiego trendu sięga aż 90-95%. Jest bardzo mała szansa, biorąc pod uwagę najnowsze prognozy, że nadchodzące święta będą mroźne i śnieżne na nizinach. Wzrost temperatury przypadnie akurat na okres świąteczny, kiedy to uaktywni się Atlantyk i sprowadzi z zachodu, południowego-zachodu zdecydowanie cieplejsze masy powietrza.
W okresie świątecznym za sprawą napływu łagodnych mas powietrza, temperatura przez całą dobę może być powyżej zera. Skala ocieplenia będzie jednak zależna od skali adwekcji ciepłych mas z zachodu i południowego-zachodu Europy.
O znaczeniu prognoz długoterminowych można dowiedzieć się z materiału poniżej.