Baroklinowość jest to niejako stan w atmosferze, gdy gęstość powietrza wyraża funkcja ciśnienia, temperatury powietrza oraz wilgotności. Dlatego też izotermy przecinają się z izobarami. Wówczas wiatr w środkowej i górnej atmosferze wieje równolegle do izobar i przecina izotermy pod różnym kątem, w związku z tym pojawiają się obszary gdzie występuje adwekcja chłodu i ciepła. Zatem powietrze napływające na dany teren ma inną temperaturę, niż powietrza wypierane z tego terenu. Utworzenie się zafalowania w atmosferze barotropowej skutkuje utworzeniem się baroklinowości.
Zazwyczaj w zachodniej części fali obserwowana jest adwekcja chłodnego powietrza, natomiast we wschodniej części – adwekcję ciepłego powietrza. Musimy pamiętać, że chłodne powietrze jest cięższe niż ciepłe, co prowadzi w miejscu adwekcji chłodu do rozwoju wielkoskalowego osiadanie powietrza, natomiast w miejscu adwekcji ciepła tworzą się wielkoskalowe wznoszenie powietrza (ruchy wstępujące). Szczególnie w obszarach osiadania powietrza obserwowany jest wzrost ciśnienia, co zazwyczaj prowadzi do uformowania się antycyklonu w dolnej troposferze. Inaczej wygląda jednak sytuacja przy wznoszeniu powietrza, gdzie następuje gwałtowny spadek ciśnienia i w dolnej troposferze może pojawić się niż. Równowaga termiczna atmosfery w rejonie ruchów wstępujących powietrza zmienia się na chwiejną (niestabilność baroklinowa), co przyczynia się do zapoczątkowania cyklogenezy i powstania układu niżowego. Dostrzec można, że powyższa wiedza przydaje się choćby w prognozach pogody, wyznaczając obszary zagrożone silnym wiatrem.
Grafika przedstawiająca atmosferę baroklinowość przy powierzchni ziemi (wg Ahrensa za Kożuchowskim, 2009, zmienione).
