Głównym „narzędziem” do przewidywania pogody jest mapa synoptyczna (inaczej nazywana mapą pogody). Dzięki niej z dużym prawdopodobieństwem można określić, jakie warunki wystąpią na danym obszarze w określonym czasie. To właśnie na podstawie tych map tworzona jest prognoza pogody przez doświadczonych synoptyków. Analizowanie mapy synoptycznej nie jest jednak trudne i może się tego nauczyć każdy — nawet bez wykształcenia kierunkowego.
Mapa synoptyczna Polski — co można z niej wyczytać?
Na mapie synoptycznej zaznaczone są kontury lądów oraz oznaczenia przedstawiające warunki atmosferyczne na konkretnym terenie. Dane pochodzą z satelitów oraz ze stacji meteorologicznych w całej Polsce i Europie. Znajdują się tu między innymi takie informacje jak:
- aktualna temperatura,
- aktualne fronty atmosferyczne,
- ciśnienie atmosferyczne,
- prędkość i kierunek wiatru,
- widzialność,
- zachmurzenie.
To właśnie dzięki analizie aktualnej mapy synoptycznej Polski podawana jest pogoda długoterminowa i krótkoterminowa. Meteorologia jest obecnie na bardzo wysokim poziomie, więc bardzo prawdopodobna jest nawet pogoda na miesiąc.
Co oznaczają imiona na synoptycznej mapie Polski?
Osoby, które pierwszy raz mają do czynienia z synoptyczną mapą Polski, często zastanawiają się, co oznaczają imiona naniesione niebieską albo czerwoną czcionką. Przedstawiają one układy baryczne. Zwyczaj nadawania imion wyżom i niżom jest powszechny w całej Europie od lat pięćdziesiątych (wcześniej takie nazewnictwo stosowali tylko meteorolodzy ze Stanów Zjednoczonych). Układy niżowe tradycyjnie „nosiły” damskie imiona, a wyżowe — męskie. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych tradycja ta wzbudzała już spore kontrowersje, więc obecnie imiona stosowane są zamienne. Jak więc odróżnić poszczególne układy? Wyż zaznaczany jest na czerwono, a niż — na niebiesko.
Czytanie map synoptycznych
Interpretowanie mapy synoptycznej dla Polski warto zacząć od określenia systemów ciśnienia. Niż jest oznaczany dużą literą T (od niemieckiego słowa Tief), a wyż — H (Hoch).
W oczy rzucają się także kolorowe linie, które oznaczają fronty atmosferyczne. Wbrew pozorom dość łatwo je rozszyfrować. Dla ułatwienia zamieściliśmy wszystkie niezbędne informacje w tabeli:
| symbol | front | opis |
| czerwona linia z półokręgami | ciepły | Cieplejsze powietrze spycha zimną masę powietrza. Front ciepły przesuwa się wolniej niż front zimny. |
| niebieska linia z trójkątami | chłodny | Zimne powietrze spycha ciepłą masę powietrza. Front porusza się szybko. |
| linia z niebieskimi trójkątami i czerwonymi półokręgami | stacjonarny | Obszar między ciepłymi a chłodnymi masami powietrza. Front się nie porusza. |
| linia fioletowa z trójkątami i półokręgami | zokludowany | Ciepłe i zimne masy powietrza przemieszczają się razem. |
Na mapie synoptycznej znajdują się także dane z lokalnych stacji meteorologicznych. Na pierwszy rzut oka cyfry i symbole mogą wydawać się niezrozumiałe, jednak łatwo można nauczyć się je odczytywać.
W środku legendy znajduje się zawsze koło, które przedstawia poziom zachmurzenia w skali od jeden do osiem. Jeśli obszar koła jest całkowicie czarny — oznacza to pełne zachmurzenie, a jeśli nie został zapełniony — brak zachmurzenia. Jeżeli w centrum znajduje się przekreślone koło, to znaczy, że w danej stacji nie było możliwe dokonanie pomiaru.
W lewym górnym rogu znajduje się informacja, która często najbardziej interesuje osoby sprawdzające mapę synoptyczną dla Polski — aktualna temperatura powietrza podawana w stopniach Celsjusza. Poniżej znajduje się informacja na temat widzialności (podawana w kilometrach) oraz temperatura punktu rosy.
W prawym górnym rogu jest wskazane ciśnienie atmosferyczne z uwzględnieniem dziesiątek, jednostek i części dziesiętnych (pomijane są setki, tysiące i przecinki). Poniżej znajduje się informacja na temat tendencji ciśnienia.
W legendzie na mapie synoptycznej można odczytać również kierunek wiatru, rodzaj opadów i inne warunki pogodowe. Pojedyncza kropka oznacza na przykład słaby deszcz z przerwami, a pojedyncza gwiazdka — słaby deszcz z przerwami.
Dla pełniejszego obrazu sytuacji synoptycznej polecamy także śledzić radar burzowy na naszej stronie internetowej.