Pogoda na okres od 9.05.2021 do 14.05.2021. Czeka nas gorąc, potem krótkie ochłodzenie i silne burze. W prognozach szansa na dni upalne w Polsce. Sprawdzamy najnowszy trend w pogodzie na przełom 1 i 2 dekady czerwca w oparciu o modele ICON, GFS, GEFS oraz ECMWF.
Pogoda. Zmiana trendu w anomalii na początku meteorologicznego lata
Początek czerwca przyniósł nareszcie przełamanie trendu w temperaturze. Po chłodnej wiośnie, na początku meteorologicznego lata zaobserwowaliśmy wzrost temperatury. Nareszcie nie marzniemy w naszej części Europy. Do Polski wkroczyło termiczne lato. Przez znaczną część czasu znajdujemy się w słabogradientowych polach podwyższonego ciśnienia. Tylko na wschodzie zaznaczają się głównie ośrodki niżowe ze wschodu Europy, które nie są widoczne przeważnie w niższych warstwach troposfery. Najczęściej są to niże górne, które dostrzegamy dopiero na mapach górnych. Wyrażone są one często, jako obszary o obniżonej temperaturze w środkowej troposferze. Na skutek dziennego nagrzania przypowierzchniowej warstwy granicznej i wzrostu pionowego gradientu temperatury pomiędzy dolną a środkową troposferą tworzy się niestabilność, co skutkuje rozwojem konwekcji termicznej na lokalnych strefach konwergencji wiatru.
Anomalia temperatury za okres od 1.06.2021 do 8.06.2021 dla obszaru Polski, uwzględniając okres referencyjny 1991-2020. Dostrzegamy, że najcieplej jest na zachodzie kraju, gdzie odchylenie temperatury za pierwsze dni czerwca sięga nawet 2,5°C powyżej normy wieloletniej. W tym samym czasie chłodniej jest na południu, częściowo w centrum i wschodzie, gdzie temperatura oscyluje w normie, a nawet poniżej normy wieloletniej. Wizualizacja: meteomodel.pl.
Dominuje obszar słabogradientowy, dlatego zmienność pogody jest niewielka, ale lokalnie występują burze termiczne
Ze względu na niewielką różnice ciśnienia przepływ mas powietrza jest na ogół słaby. Skutkuje to małą zmiennością pogody w naszych szerokościach geograficznych. Rano przeważnie jest pogodnie, ale już od wczesnych godzin południowych tworzy się konwekcja termiczna spowodowana nagrzaniem warstwy granicznej, aż do wystąpienia przelotnych opadów i burz termicznych. Pod koniec dnia na skutek słabnącej operacji słonecznej chmury Cb zanikają, a wraz z nimi opady i lokalne burze. Taki cykl w pogodzie powtarza się od wielu dni.
Duża lokalność opadów przelotnych w jednorodnej masie powietrza
Burze w ostatnich dniach tworzą się przeważnie na lokalnych strefach zbieżności wiatru, bez współudziału frontów atmosferycznych. W warunkach niewielkiego przepływu mas powietrza są to pojedyncze komórki konwekcyjne, które charakteryzują się krótkim okresem trwania. Przeważnie nie przekraczającym 30-40 minut, gdy zaczynają dominować silniejsze prądy zstępujące skutecznie gaszące prąd wstępujący. Obok jednej wygasającej burzy termicznej często obserwujemy rozwój kolejnych ośrodków konwekcyjnych. Przeważnie na tzw. outflow boundary, czyli granicy wypływu chłodnego powietrza z poprzedniej burzy.
Chmury burzowe rozwijające się przeważnie w polach słabogradientowych charakteryzują się dużą lokalnością. Niejednokrotnie zdarza się w ostatnich dniach, że przez 1-2 miejscowości przechodzi burza, gdy w tym samym czasie 5-10 km dalej świeci słońce. Burze termiczne są trudne do prognozowania, gdyż ich rozwój zachodzi przeważnie na lokalnych strefach konwergencji wiatru, kluczowe okazuje się także ukształtowanie terenu i lokalne nagrzanie przypowierzchniowej warstwy granicznej.
Pogoda. Dane z systemu RainGrs pomocne przy obserwowaniu dziennych opadów konwekcyjnych
Sprawdzimy dlatego orientacyjne mapy z systemu RainGrs. Obrazują one nam natężenie oraz wysokość opadów w wybranych dniach, a nawet w określonym przedziale czasowym. Analizowanie obszarów oraz natężenie w oparciu o dane radarowe jest wskazane z uwagi na mocno punktowy charakter opadów konwekcyjnych. Stacje synoptyczne należące do IMGW są od siebie oddalone przeważnie o około 40 km. Przelotne opady związane z konwekcją potrafią oddziaływać często na obszarze 1-2 miejscowości, a niejednokrotnie zdarza się, że pada na 1-2 dzielnicach, a w pozostałej części miasta jest sucho i słonecznie. Pewnym ograniczeniem systemu RainGrs jest dokładność zmierzonego opadu. Cechuje się on wysoką skutecznością, gdy opad występuje w pobliżu radaru, najczęściej do 50-100 km.
Czym dalej od stacji radarowej wchodzącej w skład POLRADU, tym pomiary są mniej dokładne. W Polsce Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy posiada 8 stacji radarowych, w tym 3, które wykonują pomiary w trybie podwójnej polaryzacji, co umożliwia rozróżnienie typu opadu. W najbliższych latach czeka nas modernizacja stacji radarowych, pojawi się także dodatkowy radar na Mazurach, gdzie pokrycie radarowe jest słabe. Podobnie jest także na Podlasiu, gdzie radar z Legionowa nie sięga okolic Suwałk, a wiązka radarowa jest powyżej 2 km, co utrudnia detekcje słabych opadów, czy też groźnych sygnatur radarowych, które towarzyszą burzom. W tej sytuacji warto dlatego posiłkować się danymi radarowymi np. z Litwy.
Dobowa suma opadów w okresie od 8.06.2021, 7:00 do 9.06.2021, 6:00
Spoglądamy również na prognozę opadów w okresie od 1.08.2021 do 8.06.2021 w oparciu o system RainGrs. Widzimy, że opadów jest niewiele, a jeśli zdarzają się, to są przeważnie lokalne i mocno rozproszone. Jest to typowa cecha opadów konwekcyjnych w półroczu ciepłym. Opady nie są tak równomiernie rozłożone jak wielkoskalowe, które są rzadsze w ciepłej porze roku.
Pogoda. Burze termiczne przynajmniej do piątku. W sobotę możliwe groźniejsze praktycznie w całym kraju na linii zbieżności przed frontem oraz na froncie chłodnym
Przynajmniej do piątku pozostaną z nami termiczne burze, które mogą rozwijać się lokalnie w wielu regionach Polski. Dopiero w sobotę od północnego-zachodu wkroczy front chłodny związany z niżem znad Skandynawii, który pod koniec tygodnia przyniesie odczuwalne, ale krótkie ochłodzenie. Oczekujemy wtedy na przeważającym obszarze kraju dogodne warunki do rozwoju burz na przedfrontowej linii zbieżności wiatru oraz na froncie atmosferycznym. Wiele wskazuje, że weekendowe burze okażą się groźniejsze, niż te, które powstają w jednorodnej masie powietrza bez współudziału frontów atmosferycznych. Zagrzmieć może miejscami w całym kraju. Nie można wykluczyć powstania większego, bardziej zorganizowanego układu burzowego, który może przybrać formę mezoskalowego układu konwekcyjnego. Prawdopodobne są także superkomórki burzowe, jakie nie powinny być bardzo żywotne, gdyż nie prognozuje się istotnie nasilonego przepływu mas powietrza oraz większych pionowych oraz kierunkowych uskoków wiatru. Weekendowe burze kwalifikować będą się na 1 stopień zagrożenia, a miejscami mogą spełnić kryteria słabej 2 w skali trzystopniowej.
Prognoza burz na 10 czerwca 2021 dla Polski według IMGW-PIB
Prognoza burz na 11 czerwca 2021 według IMGW-PIB
Pomimo ochłodzenia pod koniec tygodnia, utrzyma się termiczne lato w najbliższych 5 dniach
Analizujemy teraz prognozowaną średnią temperaturę powietrza na okres od 9.06.2021 do 14.06.2021 według modelu GFS. Dostrzegamy, że w Polsce utrzymają się przez dłuższy okres czasu wartości typowe dla termicznego lata. Średnia temperatura przekracza 15°C na przeważającym obszarze Polski. Najcieplej jest na zachodzie, gdzie średnia temperatura za wymieniony przedział czasowy wyniesie nawet 20°C. Chłodniej na południu, centrum w okolicach od 16°C do 18°C. Wartości mogą być niższe szczególnie w górach i na obszarach podgórskich. Na wschodzie, północnym-wschodzie od 14°C do 17°C.
Najwyższa temperatura na zachodzie, chłodniej na południu i wschodzie
Zwróćmy również naszą uwagę na prognozowaną średnią anomalię temperatury na wysokości 2 m.n.p.g w okresie od 9.06.2021 do 14.06.2021. Dostrzegamy, że najwyższa anomalia jest na zachodzie kraju. Średnio temperatura w tym okresie na zachodzie będzie wyższa o 3°C od normy wieloletniej. Ochłodzenie, jakie nadejdzie w weekend nie będzie długie, gdyż na początku tygodnia temperatura powinna szybko rosnąć, ale mogą zdarzyć się jeszcze chłodniejsze dni z uwagi na odblokowanie cyrkulacji zachodniej i przechodzenie niżów barycznych z zachodu na wschód Europy. Jednak tak zimno jak w maju już nie będzie. Temperatura przeważnie w okolicach normy wieloletniej w centrum, południu i wschodzie, uwzględniając stary okres referencyjny 1979-2000.
Dni gorące do soboty w wielu regionach Polski, niedziela już w całym kraju chłodniejsza z temperaturą poniżej 20°C
Dni gorące zdarzać będą się w najbliższych dniach na przeważającym obszarze Polski. Przynajmniej do piątku z temperaturą na poziomie 24°C/29°C. Zatem w pobliżu upału. Nie będzie płynąc do nas w najbliższych dniach masa z południa, dlatego upału nie spodziewamy się. Sobota to przechodzenie frontu z opadami i burzami, które miejscami okażą się gwałtowne. W niedzielę przejściowo znajdziemy się w rześkim powietrzu polarno-morskim płynącym do nas znad Atlantyku Północnego. Następnie na początku przyszłego tygodnia temperatura zacznie rosnąć, ale dni upalnych jeszcze nie widać. Zarówno ECMWF, jak i też GFS odsuwają upał w czasie. Niewykluczone, że kilku dni upalnych z temperaturą przekraczającą 30°C doświadczymy dopiero na przełomie 2 i 3 dekady czerwca. Będziemy jednak te prognozy codziennie monitorować, mając na uwadze możliwą zmianę w prognozach numerycznych.
Wyże dalej będą kształtować pogodę na przełomie 1 i 2 dekady czerwca, ale w sobotę przejdzie aktywny front niżu znad Skandynawii
Zerkamy również na uśrednione wartości ciśnienia atmosferycznego na najbliższe 5 dni. Widzimy wyraźnie, że pogodę kształtować będą przeważnie ośrodki wysokiego ciśnienia znad Atlantyku. Na wschodzie głównie niże ze wschodu. Nie widzimy jednak przejścia sobotniego frontu położonego w płytkiej zatoce niżu znad Skandynawii, który przyniesie opady, burze i krótkie ochłodzenie. Dlatego sprawdzimy inne mapy, które zobrazują nam wymianę masy powietrza w weekend.
Dynamiczna pogoda w sobotę. Możliwe silne burze z gradem. Niedziela już spokojniejsza
Przygotowaliśmy specjalną animację, która obrazuje zachmurzenie, ciśnienie i opady w okresie od 9.06.2021 do 14.06.2021 w oparciu o model ECMWF. Doskonale widzimy, że w najbliższych dniach wystąpią lokalne opady konwekcyjne w wielu regionach. W sobotę przez całą Polskę od północnego-zachodu na południowy-wschód przemieści się front chłodny z opadami i burzami. W niedzielę miejscami wystąpią opady przelotne w chłodnej masie za frontem. Podobnie może być jeszcze w poniedziałek, ale już z dużo wyższą temperaturą.
W kolejnych dniach podamy więcej informacji o pogodzie na drugą dekadę czerwca. Po krótkim ochłodzeniu, w połowie czerwca powinny wrócić wysokie temperatury do Polski.
Źródło grafik: meteomodel.pl, IMGW-PIB, system RainGrs, climatereanalyzer.org/, wxcharts.com