Silne przymrozki uderzyły na początku czerwca w Polskę. „Strzał zimna” z północy stał się faktem. Temperatura przy gruncie spadła w drugiej części nocy i nad ranem lokalnie do -6°C. To najzimniejszy od lat początek czerwca w naszej części Europy.
Duże spadki temperatury w Polsce. Późne przymrozki dały się we znaki
Już 1 czerwca 2023 r. rozpoczęło się meteorologiczne lato, które negatywnie zaskakuje. Jeszcze tylko w 1 dnia miesiąca panował dzień gorący w wielu regionach, ale zbliżało się ochłodzenie, które związane było z przejściem frontów o charakterze chłodnym. Cała Polska w pierwszy weekend nowego miesiąca jest w zimnej i suchej masie pochodzenia arktycznego, która spłynęła za drugorzędnym frontem chłodnym.
Sytuacja baryczna na 2 czerwca 2023, 12 UTC dla Europy i obszarów przyległych według IMGW-PIB
W nocy z soboty na niedzielę cała Polska znalazła się w suchej i stabilnej masie pochodzenia arktycznego. Zasadniczo byliśmy w zasięgu wyżu znad Atlantyku, ale niewielkie centrum wyżowe lokowało się nad Pomorzem. Były dogodne warunki do silnej radiacji ciepła z gruntu i osiadania zimnego powietrza po zachodzie słońca przy bezchmurnym niebie oraz słabym wietrze.
Analiza synoptyczna na 6.03.2023, 00 UTC dla Europy i obszarów przyległych według IMGW-PIB
Zimno w Polsce jak na początek czerwca
Za nami chłodna i przymrozkowa noc. Najniższą temperaturę w klatce meteorologicznej na 2 m zmierzono w Szczecinku, gdzie termometr rezystancyjny odnotował -1.5°C. Jednak przy gruncie wartości były jeszcze niższe. Odnotowana temperatura minimalna przy gruncie sięgnęła aż -5.0°C w Lęborku, ale lokalnie w Jakuszycach telemetria zanotowała spadek do -6.2°C przy gruncie, natomiast na 2 m w tej lokalizacji -2,9°C. Tak późne i silne spadki temperatury mogły spowodować duże szkody w rolnictwie i sadownictwie.
Temperatura minimalna na wysokości 2 metrów w nocy z 2/3 czerwca 2023 – 20:00-08:00 czasu urzędowego w Polsce na stacjach IMGW-PIB. Lokalnie przebieg temperatury mógł być inny, niż na sieci pomiarowo-obserwacyjnej PSHM
Duże spadki temperatury przy bezchmurnym niebie i spływie zimnego powietrza z Arktyki
Jeszcze większy obszar przymrozków był przy gruncie. Widzimy, że szczególnie powszechne okazały się na północy, zachodzie i gdzieniegdzie centrum naszego kraju. Musimy jednak pamiętać, że sieć pomiarowo-obserwacyjna IMGW, nie jest w stanie wychwycić wszystkich „ekstremów”. Dlatego w wielu miejscach przebieg temperatury mógł być inny. Cieplej w tej sytuacji było w miastach, ale już na obrzeżach i wsiach wartości okazały się dużo niższe. Szczególnie zimno mogło być w tzw. zastoiskach chłodu, czyli w dolinach, wąwozach itp, gdzie swobodnie osiadało zimne i ciężkie powietrze w warunkach marginalnego przepływu powietrza po zachodzie słońca.
Przeczytaj również: Upał jest blisko. Po weekendzie zrobi się gorąco. Sprawdź kiedy do 27-29 stopni w Polsce
Temperatura minimalna na wysokości 5 cm nad linią gruntu, 2.06.2023 / 3.06.2023 r. w Polsce
Duże spadki w Polsce
Warto również zerknąć na minimalne temperatury na stacjach klimatologicznych IMGW-PIB. Dostrzegamy, że temperaturę najniższą przy gruncie odnotowano na Kasprowym Wierchu, czyli najwyżej położonym wysokogórskim obserwatorium meteorologicznym w Polsce. Leży tam jeszcze 40 cm śniegu. Na drugim miejscu znalazła się stacja PSHM położona na Pomorzu Zachodnim, natomiast na trzecim miejscu w miejscowości Resko. Poza podium znalazła się druga wysokogórska stacja położona na szczycie Sudetów, czyli Śnieżka.
Temperatura minimalna w klatkach meteorologicznych na wysokości pomiarowej 2 metrów na obszarze Polski
W kolejnych dniach odcięty zostaniemy od powietrza z Arktyki
Jeśli spojrzymy na trajektorie wsteczna mas powietrza, to widzimy wyraźnie, że dociera do nas przetransformowane i stabilne oraz suche powietrze o cechach arktycznych. Obszarem źródłowym tej masy są rejony Arktyki. Adwekcji zimnej masy z dalekiej północy sprzyja rozkład pola barycznego nad Europą i przyległościami. Pomiędzy wyżem a niżem utworzyła się tzw. pochylnia do adwekcji chłodu z dalekiej północy.
Trajektoria wsteczna mas powietrza na 3 czerwca 2023, 06 UTC – wysokości izobaryczne 950 hPa, 850 hPa i 700 hPa dla Warszawy
Silne przymrozki mogły spowodować duże szkody w rolnictwie i sadownictwie
Słusznie wskazywaliśmy, że przymrozki pojawią się lokalnie nie tylko przy gruncie, ale także na wysokości pomiarowej 2 metrów na stacjach IMGW. Ujemna temperatura na standardowej wysokości pomiarowej w Polsce wystąpiła m.in na Pomorzu Zachodnim. Wiele osób nie wierzyło, że późne przymrozki mogą wystąpić na początku czerwca w klatkach meteorologicznych poza obszarami górskimi, aczkolwiek rzeczywistość okazała się inna i czerwcowe przymrozki stały się faktem.
Dziś o poranku na skutek adwekcji zimnego powietrza arktycznego z dalekiej północy, występowała ujemna anomalia temperatury, która sięgała nawet 9-4 stopni poniżej normy wieloletniej dla wysokości 2 metrów nad poziomem gruntu, lokalnie te wartości mogły być jeszcze niższe. Obserwujemy ekstremalną ujemną anomalie temperatury, mając na uwadze fakt, że 1 czerwca 2023 r. rozpoczęło się meteorologicznego lato, natomiast te astronomiczne nadejdzie 3 tygodnie później.
Anomalia temperatury na wysokości 2 metrów, 3.06.2023, 06 UTC według modelu ECMWF dla Europy i obszarów przyległych
Anomalia temperatury powietrza na 2 m, 3 czerwca 2023, 06 UTC według modelu GEM dla Polski
Dogodne warunki do silnej radiacji w warunkach spływu chłodu z dalekiej północy
Jeszcze najbliższa noc okaże się tak chłodna, tj. 3/4 czerwca 2023 r. Na sporym obszarze Polski temperatura może spaść przy gruncie do około -5°C/-1°C, a lokalnie wartości mogą być jeszcze niższe, zwłaszcza w obniżeniach terenu, gdzie zimne i ciężkie powietrze swobodnie osiada po zachodzie słońca. Ujemna temperatura znów możliwa jest na południu, północy, północnym zachodzie, północnym wschodzie centrum i wschodzie. Obszar ich może być nawet większy niż ubiegłej nocy. Znów nie można wykluczyć przymrozka na wysokości 2 metrów. Na zdecydowanie mniejszym obszarze naszego kraju noc z 4/5 czerwca 2023 r. może być jeszcze przymrozkowa w pasie dzielnic północnych. Warto więc zabezpieczyć rośliny i uprawy przed przemarznięciem. Po krótkim, ale silnym akcencie z przymrozkami czeka nas powrót gorących dni, ale upału nie widać w pierwszej dekadzie czerwca. Temperatura przez całą dobę po 5 czerwca 2023 r. powinna być dodatnia na przeważającym obszarze Polski.
Silne przymrozki w czerwcu zdarzają się średnio co kilka lat na obszarze Polski
Opracowania klimatologiczne pokazują nam jednak, że w naszej części Europy ostatnie wiosenne przymrozki zdarzają się często na początku czerwca, a czasem bywały silne epizody z wtargnięciem zimnych mas powietrza z północy w połowie, a nawet pod koniec miesiąca. W minionych 10 latach najniższą temperaturę w czerwcu zmierzono w Lęborku na stacji IMGW, 29 czerwca 2014 r., gdy to odnotowano -1,5°C przy gruncie. Warto również wspomnieć o innych rekordach dla tego miesiąca, analizując dane historyczne z sieci pomiarowo-obserwacyjnej IMGW-PIB. Na przykład, minimalna temperatura dla czerwca wyniosła -4,6°C z miejscowości Poraj k. Lęborka, ale nie ma dokładnej daty wystąpienia tego zjawiska. Warto wspomnieć, że stacja PSHM w Lęborku zasłynęła z rekordu temperatury minimalnej dla czerwca, gdy to 5 czerwca 1961 r. zmierzono -3,4°C na wysokości 2 metrów w klatce meteorologicznej.
Śledź na bieżąco najnowsze prognozy pogody dla Polski.
Fanipogody.pl