Mróz dwucyfrowy ponownie wystąpił w nocy z 19/20 listopada 2022 w Polsce. To była najzimniejsza noc tej jesieni. Wiemy, gdzie temperatura spadła do -17°C w kraju na stacji pomiarowej PSHM.
Mróz dwucyfrowy ponownie wystąpił w Polsce. Przełom 2 i 3 dekady listopada najzimniejszy od wielu lat
Wczoraj znaleźliśmy się w rozległym polu obniżonego ciśnienia. Co więcej na pogodę w północnej i północno zachodniej części Polski wpływał płytki niż o imieniu Uschi. Centrum cyklonu przesunęło się znad południowego Bałtyku nad Pomorze Zachodnie wraz z frontem okluzji. Jednak już w drugiej części nocy z soboty na niedzielę znalazło się nad Pomorzem Przednim w Niemczech. Ponadto w środkowej i górnej troposferze niż ten miał swój odpowiednik, w postaci niżu górnego, który wyrażony był jako środkowo-troposferyczna kropla chłodu. Na południu naszego kraju w sobotę zaznaczał się wpływ niewielkiego ośrodka wyżowego ze słabo wyrażonym klinem podwyższonego ciśnienia. Ubiegłej nocy to właśnie w południowej połowie Polski wystąpiło najwięcej obszarów z pogodnym niebem i tam też na ogół notowano najniższe wartości na termometrach, chociaż najchłodniej było na stacji w Suwałkach, gdzie temperatura spadła do -17°C przy gruncie.
Analiza synoptyczna Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowego Instytutu Badawczego na 20 listopada 2022, 00 UTC dla Europy i obszarów przyległych
Do naszego kraju nadal dociera bardzo chłodne powietrze arktyczne. Obszarem źródłowym masy są rejony Morza Barentsa, Nowej Ziemi, północnej Skandynawii oraz kontynentalnej części Rosji. Wraz z początkiem nowego tygodnia będziemy jednak obserwować zmianę kierunku napływu mas powietrza, dlatego też zrobi się zauważalnie cieplej. Należy jednak podkreślić, że najcieplejsze dni listopada są już za nami w Polsce.
Trajektoria wsteczna mas powietrza na 20 listopada 2022, 00 UTC dla Warszawy. Ukazuje nam jaką drogę pokonało powietrze w ciągu minionych 7 dni zanim dotarło do Polski, sprowadzając pierwsze tak poważne ochłodzenie w czasie trwającego sezonu jesiennego
Mróz całodobowy w ostatnich dniach. Zapanowała na kilka dni termiczna zima w Polsce
Warto równie zwrócić uwagę na średnią dobową anomalie temperatury odnotowaną, 19 listopada 2022 na obszarze Polski. Widzimy wyraźnie, że średnia obszarowa anomalia była niższa o ponad 7°C od normy dla tego konkretnego dnia 11 miesiąca roku, mając na uwadze okres bazowy 1991-2020. Szczególnie zimno było na Podlasiu, gdzie na stacji w Białymstoku temperatura była niższa o ponad 9°C od normy z wielolecia. Najcieplej było na krańcach północno zachodnich, gdzie temperatura była w okolicach 4°C poniżej normy klimatologicznej. W całym kraju był to dzień zimny, a nawet można rzec ekstremalnie chłodny. Tak zimnej końcówki drugiej dekady mijającego miesiąca nie mieliśmy od lat 90 ubiegłego wieku w naszej części Europy.
Anomalia temperatury powietrza, 19 listopada 2022 dla Polski, biorąc pod uwagę okres ref.1991-2020. Dane: IMGW/ogimet.com
Śniegu więcej miejscami nad morzem niż w szczytowych partiach gór. Mróz jest uciążliwy przez całą dobę
W wielu regionach naszego kraju zapanowała pogoda charakterystyczna dla zimy. Na szczególną uwagę zasługuje wybrzeże, gdzie zalega miejscami więcej śniegu niż na Kasprowym Wierchu. To efekt wystąpienia intensywnego „efektu morza” w minionych dniach. Na stacji pomiarowej IMGW Świnoujściu mamy aż 14 cm śniegu, miejscami na wzdłuż gmin nadmorskich wysokość pokrywy zimowej przekracza 15-17 cm, lecz jest nierównomierne z uwagi na konwekcyjny charakter opadów, który wystąpił. Zimowe warunki pogodowe panują także w Wielkopolsce, gdzie w Poznaniu zalega 6 cm. Natomiast w Gorzowie Wielkopolskim leży aż 12 cm.
Grubość pokrywy śnieżnej, która została zanotowana na posterunkach pomiarowych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w niedzielę, 19 listopada 2022. Miejscami przebieg pokrywy śnieżnej może być inny, niż na stacjach PSHM. Źródło: CMM IMGW
Zima termiczna panowała pod względem temperatury w Polsce
Należy również zwrócić uwagę na średnią dobową temperaturę powietrza w sobotę na obszarze Polski. Możemy dostrzec, że wartości były charakterystyczne dla zimy termicznej niż przedzimia. Najchłodniej było na Podlasiu, gdzie średnia dobowa temperatura była poniżej -6°C. Najcieplej było za to wzdłuż gmin nadmorskich. Najcieplejszym posterunkiem pomiarowym IMGW okazało się Świnoujście, gdzie średnia temperatura przekraczała 1°C. Była to jedyna stacja wczoraj w Polsce, gdzie średnia dobowa okazała się dodatnia.
Średnia dobowa temperatura powietrza w sobotę, 19 listopada 2022 na obszarze Polski na stacjach IMGW-PIB. Źródło: CMM IMGW
Zgodnie z prognozami ubiegła noc z dwucyfrowym mrozem w Polsce
Ubiegłej nocy największy mróz wystąpił w rejonach długotrwałych przejaśnień i rozpogodzeń. W zasięgu mroźnego powietrza arktycznego, dochodziło do silnego wypromieniowania ciepła po zachodzie słońca. Szczególnie w obszarach, gdzie niebo okazało się bezchmurne. Tam gdzie utrzymywały się chmury niższego piętra, to spadki temperatury były mniej intensywne. Co ciekawe to właśnie na nizinach i wyżynach notowano w nocy z 19/20 listopada 2022 oraz dziś o poranku najniższe wartości na termometrach. Cieplej było w rejonach szczytowych partii gór.
Rozległy obszar dużego mrozu ubiegłej nocy i o poranku w Polsce
Szczególnie zimno było w pasie od województwa dolnośląskiego, przez centrum aż po Podlasie, czyli w obszarach, gdzie nie brakowało rozpogodzeń i w czasie długiej listopadowej nocy, niewielkiego gradientu ciśnienia, na ogół niewielkiej prędkości wiatru, dochodziło do silnej radiacji ciepła z gruntu po zachodzie słońca. Najchłodniejszym posterunkiem pomiarowym okazał się polski biegun zimna, czyli Suwałki, gdzie przy gruncie, w poletku na wysokości 5 cm zmierzono aż -17°C. Niewykluczone, że miejscami te wartości były niższe, niż na oficjalnej stacji IMGW. Bardzo zimno przy gruncie było również nad morzem. W Łebie na posterunku PSHM zmierzono aż -14°C. Zazwyczaj to wzdłuż gmin nadmorskich w czasie fal mrozów jest najcieplej w Polsce, gdyż ciepły Bałtyk oddaje ciepło przez długi czas i wpływa na mikroklimat okolicznych gmin nadmorskich.
Analogiczną wartość jak na stacji położonej nad morzem zmierzono w Białymstoku przy gruncie. Bardzo mroźna noc jak na listopad wystąpiła również na Lubelszczyźnie, gdzie najchłodniejszą stacją okazał się Terespol, gdzie odnotowano -13°C na wysokości 5 cm nad powierzchnią czynną. Niewiele cieplej było w podlubelskim Radawcu k. Lublina, gdzie zmierzono -12°C.
Temperatura minimalna na wysokości 5 cm w nocy z soboty na niedzielę na stacjach Państwowej Służby Meteorologiczno-Hydrologicznej. Źródło: CMM IMGW
Mróz dwucyfrowy również w klatkach meteorologicznych
Niewiele cieplej było na 2 metrach w klatkach meteorologicznych. Co ciekawe najchłodniejszą stacją prowadzącą pomiary na standardowej wysokości pomiarowej okazał się Szczecinek (woj. zachodniopomorskie), gdzie zmierzono -13°C. Tego model żaden nie przewidywał, aby na tym obszarze doszło do tak silnych spadków temperatury. Ogólnie modele numeryczne, nawet te z najgęstszą siatką mają problem z oszacowaniem możliwych spadków temperatury. Wynika to zarówno z czynników lokalnych, czyli dokładnego ukształtowania terenu, których modele często nie znają, ale także często skali przejaśnień i rozpogodzeń.
Duży wpływ na wychładzanie się przyziemnych warstw ma również prędkość wiatru. Przy ciszy bądź słabym wietrze zazwyczaj nie obserwujemy pionowego mieszania powietrza. Generalnie mróz dwucyfrowy pojawił się przy gruncie na sporej ilości stacji IMGW w Polsce. Na kilku stacjach PSHM, gdzie najdłużej panowały rozpogodzenia, pojawił się mróz dwucyfrowy na standardowej wysokości pomiarowej, czyli 2 metrów nad poziomem gruntu. Słusznie wskazaliśmy we wczorajszym wpisie o mrozie, że temperatura może obniżyć się do -17°C.
Temperatura minimalna w nocy z soboty na niedzielę na obszarze Polski, odnotowana w klatkach meteorologicznych na standardowej wysokości pomiarowej 2 metrów nad poziomem gruntu. Źródło: CMM IMGW
Wygląda na to, że ostatnią tak chłodna noc w najbliższym czasie zdarzy się w nocy z niedzieli na poniedziałek, w rejonach potencjalnych dłuższych przejaśnień i rozpogodzeń. Przy gruncie temperatura może miejscami spaść do -12°C/-5°C. Lokalnie mróz dwucyfrowy, lecz mniejszy niż ubiegłej nocy i o poranku, może pojawić na wysokości 2 metrów w klatkach meteorologicznych i osłonach radiacyjnych.
Prognozowana temperatura na 2 metrach, 21 listopada 2022, 06 UTC według modelu kanadyjskiego GEM dla Polski
Apogeum chłodu za nami, ale okresami mróz będzie wracał w listopadzie do Polski
Z prognoz numerycznych wynika, że to właśnie na noc z soboty na niedzielę przypadły największe spadki temperatury w listopadzie, czemu niewątpliwie sprzyjała adwekcja mroźnego powietrza arktycznego z wysokich szerokości geograficznych, na ogół cisza bądź słaby wiatr oraz lokalne obszary dłuższych rozpogodzeń. Na początku przyszłego tygodnia zaczniemy obserwować stopniowe ocieplenie, obejmujące początkowo zachód, południowy zachód oraz centrum, a najpóźniej dzielnice wschodnie naszego kraju. Całodobowy mróz zacznie ustępować za sprawą napływu coraz cieplejszego powietrza polarnego.
Pod koniec miesiąca powszechne mogą okazać się nocne i poranne przymrozki, a okresami przy gruncie również większy mróz poniżej -10°C. Zwłaszcza w rejonach rozpogodzeń panować może tak duży mróz. Pojawić mogą się również częściej opady o charakterze mieszanym i stałym względem ubiegłych tygodni. Generalnie, jeśli jeszcze nie zmieniliście opon w samochodach na zimowe, to warto zrobić w kolejnych dniach. Średnia dobowa temperatura będzie charakterystyczna dla przedzimia, a właściwości mieszanki letniej nie gwarantują należytego bezpieczeństwa przy mocno wychłodzonym asfalcie, przekładając się na przykład na przyczepność oraz drogę hamowania, która na letnich oponach przy niskich temperaturach może być dużo dłuższa. Już dziś podamy więcej informacji o trendzie w pogodzie na przełom listopada i grudnia w naszej autorskiej prognozie pogody na 16 dni.
Fanipogody.pl