Siarczysty mróz może pojawić się nagle w pierwszej dekadzie grudnia. Zwłaszcza we wschodniej części Starego Kontynentu. Uformuje się najprawdopodobniej potężny i mroźny wyż baryczny, który może przybrać formę wału wysokiego ciśnienia. W centrum tego układu, ciśnienie może przekroczyć 1050 hPa.
Mróz siarczysty będzie spowodowany wyżem kontynentalnym z centrum na wschód od Polski. Pod koniec listopada podział w pogodzie na obszarze naszego kraju. Na wschodzie lekka zima termiczna, na zachodzie natomiast przedzimie
Od dłuższego czasu z dużą uwagą obserwujemy prognozy różnych modeli numerycznych na przełom listopada i grudnia oraz pierwszą połowę 12 miesiąca roku. Ten wpis oprzemy najnowszymi prognozami pochodzącymi z modeli europejskich i amerykańskich.
W trzeciej dekadzie listopada Polska jest podzielona termicznie i pogodowe na cieplejszy zachód, gdzie panuje temperatura przez całą dobę charakterystyczna dla przedzimia oraz znacznie chłodniejszą wschodnią połowę kraju z wartościami typowymi dla lekkiej termicznej zimy z utrzymującą się pokrywą śnieżną.
Zwróćmy również uwagę na odnotowaną temperaturę minimalną w nocy z czwartku na piątek w naszej części Europy. Najchłodniej było we wschodniej części Polski, gdzie w Białymstoku, na wysokości pomiarowej zmierzono -3,8°C. Najcieplej było natomiast w Raciborzu, gdzie w klatce meteorologicznej zmierzono 2,4°C.
Temperatura minimalna w klatkach meteorologicznych, na wysokości 2 metrów w nocy z czwartku na piątek w Polsce. Źródło obrazu: CMM IMGW
Warto jeszcze sprawdzić zanotowane wartości przy gruncie. Widzimy, że najchłodniejszymi stacjami pomiarowymi, okazały się posterunki w Białymstoku, Rzeszowie i Zakopanem. Najcieplej natomiast w poletku było w Kołobrzegu, gdzie odnotowano 4°C. Także na wysokości 5 cm zaznaczył się wyraźny podział w pogodzie na chłodniejszy wschód i cieplejszy zachód.
Temperatura minimalna na wysokości 5 cm nad gruntem w nocy z czwartku na piątek, odnotowana na stacjach pomiarowych PSHM w Polsce. Mróz w wielu regionach. Źródło: CMM IMGW-PIB
Napływają do Polski zróżnicowane masy powietrza. Nad zachodnią połowę kraju znad Atlantyku, natomiast nad wschodnią znad Ukrainy, Białorusi i Bałkanów. We wschodniej połowie kraju od wielu dni, obserwujemy termiczną zimę. Występuje mróz w wielu regionach
Przyczyną tak zróżnicowanych warunków pogodowych na obszarze Polski, jest zaleganie nad naszym krajem dwóch zróżnicowanych termicznie mas powietrza. Na przykład do zachodniej połowy kraju, dociera cieplejsza, ale wilgotna masa pochodzenia polarnomorskiego znad Europy Zachodniej i Atlantyku. Dlatego też wartości na termometrach na tym obszarze są charakterystyczne dla przedzimia.
Trajektoria wsteczna mas powietrza na 25 listopada 2022, 06 UTC dla Szczecina, ukazuje nam napływ łagodnego i wilgotnego powietrza znad Atlantyku. Źródło: CMM IMGW
Całkowicie inaczej sytuacja wygląda we wschodniej połowy kraju, gdzie dociera wilgotna i chłodna masa ze wschodu, południowego wschodu. Zasadniczo jest to powietrze, które jeszcze kilka dni temu, zalegało nad Morzem Śródziemnym i południową częścią Bałkanów. Przepływając jednak nad chłodniejszym lądem stale się transformowało i ochładzało. Dlatego też we wschodniej połowie kraju panuje całodobowy mróz, leży także całkiem sporo śniegu jak na listopad po przejściu rozmywającego zokludowanego frontu atmosferycznego, który wkroczył do nas w nocy ze środy na czwartek znad Ukrainy i był związany z wypełniającym się nad wychłodzonym lądem niżem śródziemnomorskim o imieniu Denise.
Trajektoria wsteczna mas powietrza, 25 listopada 2022, 06 UTC dla Rzeszowa, wysokości izobaryczne 950 hPa, 850 hPa i 700 hPa. Źródło obrazu: CMM IMGW
Na szczególną uwagę zasługuje również grafika przedstawiająca średnią dobową temperaturę powietrza w czwartek na obszarze Polski. Widzimy, że we wschodniej połowie kraju, wyliczone wartości dobowe były charakterystyczne dla zimy termicznej. Ta sytuacja na tym obszarze utrzymuje się od dłuższego, natomiast na zachodzie i częściowo północy obserwowaliśmy wartości typowe dla późnego przedzimia. Jest to spowodowane napływem zróżnicowanych mas powietrza znad różnych obszarów do naszego kraju.
Średnia dobowa temperatura powietrza, 24 listopada 2022 na stacjach IMGW. Źródło grafiki: CMM IMGW
Śnieg i ujemna temperatura w Polsce. Najwięcej śniegu poza górami w woj. łódzkim, na Ziemi Świętokrzyskiej i Lubelszczyźnie
Poranne pomiary, które zostały dokonane przez obserwatorów IMGW na stacjach pierwszego rzędu pokazują, że najwięcej śniegu leżało na Kasprowym Wierchu, gdzie zalega aż 13 cm śniegu. Natomiast na WOM Śnieżka, w Karkonoszach leży 12 cm. Natomiast poza obszarami górskimi, 11 cm pokrywa śnieżna utworzyła się na stacji w południowo wschodniej części woj. łódzkiego. Sporo śniegu leży także we wschodniej części Mazowsza, gdzie zmierzono za pomocą śniegowskazu analogiczną pokrywę śnieżną jak na stacji położonej na południowy wschód od Łodzi.
Grubość pokrywy śnieżnej na stacjach pierwszego rzędu w Polsce, 25 listopada 2022 o godzinie 7:00 czasu urzędowego. Źródło obrazu: CMM IMGW-PIB
Największy przyrost pokrywy śnieżnej w ciągu minionych 24 godzin, odnotowano na posterunku w Sulejowie, Zakopanem oraz w północnej części woj. śląskiego. Niewielki ubytek pokrywy śnieżnej zaobserwowano na stacji PSHM we Włodawie.
Zmiana grubości pokrywy śnieżnej na stacjach IMGW-PIB, za okres od 24.11.2022 do 25.11.2022 w Polsce. Źródło: CMM IMGW
Mroźny antycyklon zacznie umacniać się nad kontynentalną Rosją. Niewykluczone, że nad Europą na przełomie listopada i grudnia zobaczymy rozległy wał wyżowy
Wygląda na to, że końcówka listopada, przyniesie dalszy podział w pogodzie na znacznie chłodniejszy wschód i cieplejszy zachód. W kolejnych tygodniach jednak na coraz większym obszarze Polski będziemy obserwować spadek temperatury. Spodziewamy się, że średnie dobowe wartości będą charakterystyczne dla zimy termicznej w grudniu przez dłuższy czas. Ilość opadów będzie jednak poniżej normy, a to za sprawą dominacji rozległych obszarów wyżowych, które mogą przybrać formę wałów wyżowych.
Pod koniec listopada, bądź na początku grudnia będziemy świadkami umacniania się wyżu kontynentalnego nad Federacją Rosyjską. Nie można wykluczyć, że nad Rosją ciśnienie atmosferyczne w centrum antycyklonu wzrośnie powyżej 1050 hPa. Silnemu wzrostowi ciśnienia w tym ośrodku barycznym, sprzyjać będą niskie temperatury panujące na tym obszarze. W obszarach pogodnego nieba, na obszarze Rosji, Białorusi i Ukrainy, możliwe są spadki temperatury poniżej -30/-20°C na 2 metrach. Istnieje spore prawdopodobieństwo, że silna blokada antycyklonalna, uformuje się nam na przełomie miesięcy i pozostanie z nami przez dłuższy czas w pierwszej dekadzie grudnia. Rozległy wał wyżowy może objąć swoim wpływem wiele regionów na Starym Kontynencie, powodując napływ mroźnych mas powietrza znad Rosji i Arktyki.
Będzie chłodniej niż zwykle na początku grudnia. Mróz będzie zjawiskiem powszechnym
Dużego i trwałego ocieplenia w Polsce nie powinniśmy spodziewać się na początku grudnia. Występować ma w troposferze prawdopodobnie silna blokada wyżowa, która powstrzyma swobodny pochód atlantyckich cyklonów wraz z układami frontalnymi na wschód. W głębi Rosji, ciśnienie atmosferyczne w antycyklonie może wzrosnąć powyżej 1050 hPa. Istnieje ryzyko, że do naszego kraju okresami ściągnie mroźne powietrze o cechach arktycznych, bądź polarno kontynentalnych. Musimy mieć na uwadze, że późno jesienią kontynent europejski, ale także Azja mocno się wychłodziły. Dlatego też zalegające masy na tym obszarze, szybko się ochładzają. Chłód jest także podsyłany z obszarów arktycznych, powietrze przepływające przez różne obszary ulega przemianom adiabatycznym w niewielkim stopniu, ogrzewając się w marginalnym stopniu nad lądem.
Dwucyfrowy mróz dotrze do Polski prawdopodobnie w pierwszej dekadzie grudnia
Z najnowszych, ale wciąż orientacyjnych prognoz modeli numerycznych wynika, że początek głębszego ochłodzenia może przypaść na pierwsze dni grudnia. Prawdopodobnie silna adwekcja chłodu ze wschodu, północnego wschodu, nastąpi w okolicach 2-8 grudnia 2022 (+/- 3 dni). Prawdopodobieństwo uformowania się silnego wyżu kontynentalnego na wschodzie jest sygnalizowane nie tylko przez model europejski ECMWF, ale także amerykański GFS. W obszarach przejaśnień i rozpogodzeń oraz słabego wiatru, możliwe jest wystąpienie siarczystego mrozu. Natomiast w miejscach, gdzie pojawią się chmury niższego piętra. Potencjał do radiacyjnego wypromieniowania ciepła z gruntu będzie mocno ograniczony, co przełoży się na mniejsze dobowe amplitudy temperatury.
Wstępna prognoza pola ciśnienia na 1 grudnia 2022, 00Z dla Europy i obszarów przyległych według ECMWF
Rozległy i silny wyż może powstać w najbliższych dniach, ściągnie prawdopodobnie silny mróz do wielu krajów
Jest podwyższonego ryzyko, utworzenia się silnego wyżu kontynentalnego. Niewykluczone że będzie antycyklon rosyjsko-skandynawski, skutkując adwekcją mroźnego powietrza z Arktyki, kontynentalnej Rosji. Wiele jednak wskazuje, że apogeum siarczystego mrozu wystąpi na obszarze Ukrainy oraz Białorusi. Wówczas to nocami na obszarze wymienionych krajów, możliwe są spadki poniżej -20°C/-30°C, jeśli tylko pojawią się rozpogodzenia w czasie długich grudniowych nocy. Także w Polsce możliwy jest mróz dwucyfrowy, lecz prawdopodobnie nie będzie on siarczysty.
Prognozowane wstępnie odchylenie temperatury, 2 metry nad poziomem gruntu, na 4 grudnia 2022 dla Europy i obszarów przyległych według modelu ECMWF. Silny mróz możliwy także w Polsce
Szczególnie duże spadki temperatury powinny ominąć Polskę, ale i tu w pierwszej dekadzie grudnia, spodziewamy się okresami dwucyfrowego mrozu. W sprzyjających warunkach, w obszarach rozpogodzeń i przejaśnień oraz tzw. zastoiskach chłodu, temperatura może obniżyć się poniżej -15°C/-20°C.
Na uwagę zasługują prognozy dla Ukrainy. Toczy się tam od wielu miesięcy wojna i występują masowe przerwy w dostawach prądu i ciepła. Rosjanie masowo niszczą za pomocą rakiet i dronów ciepłownie oraz infrastrukturę energetyczną. Prowadzi to do przerw w dostawach ciepła i prądu. Szczególnie duże ochłodzenie u naszego południowo wschodniego sąsiada jest przesądzone w grudniu. Zobaczymy jednak jeszcze wiele realizacji modeli numerycznych, które pokażą nam zmianę skali adwekcji chłodu.
Fanipogody.pl