Pogoda. Zgodnie z prognozami ubiegły weekend przynosił nocami i w godzinach porannych silne spadki temperatury. Niewątpliwie sprzyjała temu adwekcja chłodnego powietrza arktycznego morskiego z północnego-zachodu i brak chmur oraz słaby wiatr. Ujemną temperaturę notowano nie tylko przy gruncie, ale również na wysokości 2 metrów n.p.g. Najchłodniejsza okazała się noc z niedzieli na poniedziałek, kiedy to przy bezchmurnym niebie obserwowano w wielu miejscach przymrozki.
Pogoda. Silne przymrozki wystąpiły w Polsce
Ponownie jak podczas ubiegłego ochłodzenia na przełomie 1 i 2 dekady października. Najniższe wartości zanotowano w tzw. zastoiskach zimna. Najzimniejsza noc była w Małopolsce, a dokładniej w Kotlinie Orawsko – Nowotarskiej, gdzie przy gruncie temperatura obniżyła się do -11,3°C. Natomiast w klatce meteorologicznej, czyli na wysokości 2 m, odnotowano -9,3°C.
Dobiegające stopniowo ochłodzenie było szczególnie odczuwalne w pasie Polski południowej. Największe spadki temperatury po zachodzie słońce i o poranku, przy bezchmurnym niebie i adwekcji zimnego z północnego-zachodu, wystąpiły w kotlinach. Kluczowe okazuje się ukształtowaniu terenu i osiadanie chłodnego powietrza na tych obszarach. Przy wyżowej pogodzie i długiej październikowej nocy skutkowało silnym spadkom temperatury. Dla modeli numerycznych, nawet o wysokiej rozdzielczości stanowi to duży problem, dlatego często prognozowana temperatura minimalna jest niedoszacowana o kilka stopni. Ubiegłej nocy silne spadki temperatury obserwowano również na Podkarpaciu, gdzie było niewiele cieplej niż we wcześniej wymienionej kotlinie i odnotowano na standardowej wysokości pomiarowej 2 m.n.p.g aż -7,7°C.
Najniższa temperatura godzinowa 24/25 października 2021 na stacjach IMGW-PIB. Autor J. Lewandowski, meteoprognoza.pl. Dane: Monitor IMGW-PIB
Pojawiły się burze adwekcyjne, ale pod koniec tygodnia zaczęła napływać cieplejsza masa powietrza
Zerknijmy na trajektorie wsteczną mas powietrz na dzień 25.10.2021, 00 UTC. Dostrzegamy, że docierała do naszej części Europy chłodna masa powietrza z północnego-zachodu. W najniższej warstwie troposfery, czyli 950 hPa, obszarem źródłowym zimnej masy okazała się Skandynawia. Natomiast na 850 hPa (1500 m.n.p.g), powietrze jeszcze 7 6-7 dni temu, zalegało w rejonie Grenlandii i Morza Baffina. Przepływając Atlantyk nabrało wilgoci, dlatego w weekend z powodzeniem rozwijała się konwekcja masowa z przelotnymi opadami, a nawet adwekcyjnymi burzami w masie arktycznej morskiej.
Na przeważającym obszarze Polski odnotowano przymrozki. Również na oficjalnych stacjach pomiarowych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowego Instytutu Badawczego. Szczegółową listę z największymi spadkami, które wystąpiły w naszej części Europy można prześledzić tutaj.
Pogoda. Najchłodniej było w Kotlinie Orawsko – Nowotarskiej. Na stacjach IMGW-PIB najniższa temperatura była na Kasprowym Wierchu
Zanotowana temperatura minimalna na wysokości 2 metrów n.p.g na oficjalnych posterunkach IMGW-PIB. Najchłodniej było według poniższych danych, wyłączając obszary kotlin na Kasprowym Wierchu, gdzie temperatura na stacji położonej w górach spadła do -6.7°C. Najcieplej było w północnej części kraju.
Spójrzmy jeszcze na mapy z temperaturą minimalną przy gruncie. Dostrzegamy, że najcieplej było nad samym morzem, gdzie po ciepłym lecie akwen ten oddaje ciepło. Największe spadki temperatury przy gruncie wystąpiły na południu i wschodzie Polski. Na oficjalnych posterunkach IMGW-PIB, przy gruncie najzimniej było w Kozienicach i Białystoku, Włodawie, Terespolu oraz Lesznie od -8°C do -6°C.
Przyczyna jesiennych przymrozków jest bardziej złożona niż nam się wydaje. Pod koniec ubiegłego tygodnia w tylnej części niżu szerokim strumieniem zaczęło spływać zimne powietrze arktyczne morskie z północnego-zachodu. Stopniowo zastępowane nieco cieplejszym powietrzem polarno morskim w niedzielę. Od zachodu jednak zaczęliśmy dostawać się w zasięg mobilnego układu wysokiego ciśnienia, który znad Europy Zachodniej przesunął się na wschód. W wyżu panowała niewielka różnica ciśnienia, dlatego prędkość wiatru zmniejszyła się. W wielu miejscach była nawet cisza. Ponadto nie występowało w wielu regionach zachmurzenie. Szczególnie niższego piętra, które hamuje nocne, radiacyjne wypromieniowanie ciepła przy długiej październikowej nocy. Przy długiej nocy pod koniec października, taka sytuacja sprzyja znacznym spadkom temperatury.
Temperatura minimalna na wysokości 2 m podczas ubiegłej nocy na wybranych stacjach IMGW-PIB w Polsce
Analiza sytuacji synoptycznej, 24.10.2021, 12 UTC według Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej dla Europejskiego Obszaru Synoptycznego
Również podczas nadchodzącej nocy zdarzą się przymrozki. Największe spadki temperatury są możliwe na południu, częściowo centrum i wschodzie kraju. Na pozostałym obszarze temperatura będzie przeważnie dodatnia przez całą dobę. Do końca października w prognozach nie widać istotnego ochłodzenia. Przeważnie temperatura ma być powyżej normy wieloletniej, a na południowym-zachodzie Starego Kontynentu możliwy jest upał. W Polsce również będzie bardzo ciepło jak na koniec 10 miesiąca roku, ale bez szans na wystąpienie dni gorących, a tym bardziej upalnej aury.
Wieloletni pasjonat meteorologii, zjawisk konwekcyjnych z głównym naciskiem na burze. Interesuje go również metrologia i wiarygodne pomiar wielkości fizycznych w meteorologii. Oprócz tego jest wieloletnim operatorem drona z uprawnieniami nadanymi przez ULC