Upał pojawił się w Europie. Bardzo ciepłe ostatnie dni października również w Polsce. Czy na oficjalnych stacjach pomiarowych IMGW zanotujemy ponownie dzień gorący w 10 miesiącu roku. Sprawdzimy to w tym artykule.
Upał w Europie występuje zwłaszcza na południu i południowym zachodzie
Tegoroczny październik okazuje się ciepły w wielu regionach Starego Kontynentu. Miejscami na południu i południowym zachodzie okresowo występują upały. Dodatkowo w tych cieplejszych masach powietrza rozwijają się gwałtowne burze, pojawiają się nawet tornada. 10 miesiąc roku jest dużo cieplejszy niż wrzesień, który w Polsce okazał się najchłodniejszym 9 miesiącem roku od 2013 roku.
W Europie występują na południu i południowym zachodzie wartości w okolicach 30°C/33°C. Zatem są to dni upalne spowodowane napływem ciepłych mas powietrza znad Morza Śródziemnego i Afryki Północnej. Letnie wartości na termometrach występują zwłaszcza na Półwyspie Iberyjskim, Francji i we Włoszech. Prognozy wskazują, że w kolejnych dniach ciepłe powietrze z południowego zachodu zacznie przesuwać się w kierunku Polski. Mamy bardzo duże szanse na powiew późnego babiego lata w Polsce. Trzeba przyznać, że po chłodnym i wilgotnym wrześniu, mijający miesiąc rozpieszcza nas częstymi okresami z wysokimi temperaturami. Przymrozki okazują się nieliczne, a na nizinach nie zaobserwowano opadów śniegu. Pokrywa śnieżna zalega jedynie w najwyższych partiach Tatr i nie jest jej dużo. Po stronie słowackiej, na stacji w Łomnicy leży 27 cm. Na Kasprowym Wierchu, na stacji WOM, obserwator nie raportował pokrywy śnieżnej. W październiku nawet w Karpatach nie będzie już ataku zimy.
Pod koniec października na termometrach w Polsce będzie nawet 20°C/23°C, a lokalnie na południowym zachodzie nie można wykluczyć nawet 24°C. Zatem niewiele będzie brakować do wystąpienia dnia gorącego. Nie jest jednak zagrożony rekord Polski z 1966 roku.
Prognozowana anomalia temperatury na okres od 26.10.2022 do 1.11.2022 według ECMWF, mając na uwadze okres bazowy 1991-2020
Upał daje się we znaki miejscami w Europie. My na dni upalne będziemy musieli poczekać do późnej wiosny, bądź lata 2023
W trzeciej dekadzie mijającego miesiąca upały na Starym Kontynencie występują głównie na Półwyspie Iberyjskim, miejscami we Francji oraz we Włoszech. Temperatura w klatkach meteorologicznych sięga na tym obszarze od 29°C do 33°C, a lokalnie na południowym zachodzie Europy nie można wykluczyć nawet 34°C. Na przykład dziś na stacji położonej w południowej Europie, w okolicach Sardynii zmierzono 32°C. Na kolejnej stacji telemetrycznej włoskiej służby meteorologicznej w miejscowości Decimomannu zmierzono 31,6°C, Cagliari / Elmas odnotowano 31,2°C.
Zanotowana maksymalna temperatura powietrza we Włoszech na 30 stacjach synoptycznych włoskiej służby meteorologicznej
Również na stacji we Francji zmierzono dziś upał. W Calvi, w regionie Korsyki zanotowano w ciagu minionych 24 godzin aż 30,5°C. Ostatnie dni upał notowano również w Figari, gdzie zmierzono w klatce aż 32,5°C. Ajaccio zmierzono na oficjalnej stacji francuskiej służby meteorologicznej niewiele mniej, bo 31,2°C.
Upał na południu. Zanotowana maksymalna temperatura powietrza na obszarze Francji
Upał na południowym zachodzie. Bardzo ciepło na Półwyspie Iberyjskim. Na europejskiej stacji zmierzono ponad 33°C
Jeszcze cieplej jest na Półwyspie Iberyjskim oraz w północnej części Afryki. Na stacji Melilla, położonej w północnej Afryce zmierzono aż 36,8°C. Należy podkreślić, że ta stacja nie znajduje się w Europie, dlatego nie bierzemy jej pod uwagę. Natomiast w Grenadzie, w mieście w Andaluzji, w południowej Hiszpanii zmierzono w ciągu minionych 24 godzin 33,2°C. Na stacji w miejscowości Loja, na południu Półwyspu Iberyjskiego odnotowano 32,7°C.
Upał na Półwyspie Iberyjskim. Zanotowana maksymalna temperatura powietrza w ciągu minionych 24 godzin
Bardzo duże, a nawet ekstremalne odchylenie temperatury od normy wieloletniej
To wysokie wartości jak na październik w tych szerokościach geograficznych, ale na południu i południowym zachodzie Europy dni upalne zdarzają się praktycznie każdego roku w porze jesiennej i nie są zjawiskiem nadzwyczajnym, ale wartym odnotowania. W listopadzie upały odpuszczać zaczną na południu Starego Kontynentu i wycofają do Afryki Północnej. Kontynent europejski szybko wychładza się w porze jesiennej. Ogólnie półkula północna o tej porze roku wychładza się, natomiast południowa nagrzewa. Wielu mieszkańców i turystów na południu Starego Kontynentu korzysta z ostatnich w tym roku dni z upałem przed nadejściem większych jesiennych i zimowych chłodów.
Prognozowana średnia anomalia temperatury dla wysokości 2 metrów, mając na uwadze stary okres bazowy 1979-2000
Zablokowana zostanie cyrkulacja strefowa. W środkowej troposferze zaznaczy się blokada wyżowa
Bardzo ciepła masa powietrza z południa i południowego zachodu w najbliższych dniach skieruje się do naszej części Europy. Adwekcji powietrza z tych rejonów sprzyjać ma ulokowanie ośrodków barycznych nad Europejskim Obszarem Synoptycznym i obszarami przyległymi. Nad Europą Zachodnią i wschodnim Atlantykiem znajdzie się w najbliższych dniach ośrodek niżowy, natomiast nad południową i centralną oraz wschodnią częścią Starego Kontynentu ulokuje się rozległy wyż. Pomiędzy tymi tworami barycznym, stworzy się korytarz do napływu bardzo ciepłego powietrza do Polski. To powietrze, które teraz przynosi upał miejscami w Europie, pojawi się również w naszych szerokościach geograficznych. Jednak co należy podkreślić w październiku słońce operuje na tyle nisko i krótko, że nie ma szans, aby wystąpił upał. Ponadto w środkowej troposferze uformuje się układ Omega, sprzyjając zablokowaniu cyrkulacji zachodniej na dłuższy okres czasu, na przełomie października i listopada. W obszarach potencjalnych przejaśnień i rozpogodzeń wartości na termometrach okażą się nadzwyczaj wysokie jak na październik.
Prognoza anomalii w polu geopotencjału, która przedstawia pod koniec października blokadę omega, która rozciągać ma się od północno – zachodniej Afryki, przez Morze Śródziemne, Bałkany, sięgając aż po Polskę i Skandynawię.
Blokada wyżowa nie tylko w dolnej, ale także w środkowej i górnej troposferze. Pojawi się tzw. układ Omega na górnych poziomach
Ciepły wyż obecny będzie więc nie tylko w polu przyziemnym, ale także w środkowych i górnych warstwach troposfery, przybierając formę greckiej litery Omega. Zablokuje on wędrówkę atlantyckich cyklonów na wschód. W Polsce więc zapanuje późne babie lato. Jednak bez szans na dni gorące, a tym bardziej na upał w naszej części Starego Kontynentu.
Zazwyczaj przy układach typu Omega, które zaznaczają się zwłaszcza w środkowej troposferze. Warunki pogodowe przez wiele dni z rzędu są zbliżone. Zdarzają się jednak czasem większe amplitudy dobowe temperatury, które przy adwekcji suchszego powietrza nie są zjawiskiem rzadkim. Nie przewiduje się jednak, aby do końca października na nizinach pojawiły się przymrozki. Pomimo tego, że dominować ma w polu ciśnienia i geopotencjału wyż, to niewykluczony jest rozwój po zachodzie słońca mgieł radiacyjnych, zamgleń i niskich podinwersyjnych chmur stratus. Sprzyjać ma temu szczególnie niewielki gradient ciśnienia. Po wschodzie słońca, przy napływie suchego powietrza z południa i insolacji, mgły zaczną zanikać, bądź podnosić się do formy chmur Stratus. Z biegiem czasu niskie chmury zaczną się rozrywać. Niejednokrotnie przy utworzeniu się blokady Omega, dochodzi do opływania tego układu przez fronty i cyklony. Przez wiele dni z rzędu potrafią nie występować opady deszczu.
Układ omega widoczny w środkowej troposferze, dodatkowo w polu przyziemnym widoczne są centra wyżowe na południu Starego Kontynentu pod koniec października 2022
Bardzo ciepło pod koniec października w Polsce. Będzie blisko dnia gorącego w południowej części kraju
W ostatnich dniach trzeciej dekady października na termometrach może być w Polsce od 14°C/24°C. Najwyższe wartości na termometrach zostaną odnotowane w południowej i południowo zachodniej i zachodniej części kraju. Nie można wykluczyć, że w pasie dzielnic południowych wartości okażą się wyższe od prognozowanych przez modele, mając na uwadze możliwość występowania wiatru fenowego, który osusza powietrze i podwyższa temperaturę powietrza.
Prognozowana maksymalna temperatura powietrza na 28 października 2022, 18 UTC według modelu GFS
Bardzo korzystnie pod kątem temperatury wyglądają prognozy na ostatni weekend października oraz na przełom października i listopada. Wówczas doświadczymy na południu, południowym zachodzie i zachodzie nawet 20°C/24°C. Wyraźnie chłodniej będzie na północy i północnym wschodzie, gdzie termometry pokażą do 15°C/18°C.
Prognozowana maksymalna temperatura powietrza na 29 października 2022, 18 UTC według modelu GFS
Ciepło zapowiadają się również pierwsze dni listopada. Jednak z każdym dniem możemy zaobserwować stopniowy spadek temperatury w Polsce. Aczkolwiek prognozy średnio i długoterminowe nie wskazują, aby było to gwałtowne ochłodzenie z dnia na dzień. Warto wykorzystać późny powiew babiego lata na wypoczynek na świeżym powietrzu, jesienne porządki, jak i też spacery. Należy podkreślić, że będą obszary, gdzie do pierwszych dni nowego miesiąca nie spadnie ani jedna kropla deszczu, co będzie mieć związek z dominacją silnego układu wyżowego. Na szczęście parowanie w październiku jest dużo słabsze niż w miesiącach letnich, co ma związek ze słabszą i krótszą insolacją, jak i też dużo niższymi temperaturami.
Prognozowana maksymalna temperatura powietrza na 31 października 2022 według modelu GFS
Fanipogody.pl