Upał sięgnął Europy. Ubiegłej doby w południowo wschodniej części Hiszpanii odnotowano aż 30.7°C. To najwyższa temperatura na Starym Kontynencie w czasie zimy. Niewątpliwie to znak postępujących zmian klimatycznych, które obserwowane są na całym świecie.
Upał w Hiszpanii minionej doby
Trwa najchłodniejsza pora roku na półkuli północnej. Jednak mamy miejsca w Europie, w których występują obecnie wysokie, iście letnie temperatury. Na myśli mamy tutaj Hiszpanię, gdzie w czwartek padł europejski rekord temperatury dla stycznia od początku prowadzonych pomiarów meteorologicznych. Nie zdarzyło się w historii, aby temperatura zimą na Starym Kontynencie przekroczyła 30°C. Minionej doby zmierzono przeszło 30°C na stacjach meteorologicznych w miejscowościach Galarda i Callas. Zamiast iście zimowych temperatur, to odnotowano letnie wartości na termometrach.
W ostatnich dniach bardzo ciepłe masy powietrza zaznaczają się głównie na wschodzie i południowym wschodzie Hiszpanii. Zalega nad tym obszarem bardzo ciepłe powietrze, które znalazło się w zasięgu silnego wyżu. Masa powietrza w zasięgu antycyklonu ma tendencje do osiadania i ogrzewania pod wpływem coraz silniejszej operacji słonecznej w trzeciej dekadzie stycznia.
Podczas mijającego tygodnia odnotowano wiele nowych rekordów, jeśli chodzi o zmierzoną temperaturę powietrza na obszarze Półwyspu Iberyjskiego. Ubiegłej doby w godzinach popołudniowych odnotowano pierwszy upał w Hiszpanii w środku zimy. Temperatura przekroczyła 30°C w miejscowościach Gavarda i Calles, które są położone w prowincji Walencja na południowym wschodzie Iberii. W ubiegłych latach wraz z postępującymi zmianami klimatycznymi obserwowano coraz wyższe temperatury na tym obszarze, lecz nie zdarzało się przekroczenie upału.
Zmierzona temperatura maksymalna w ciągu minionych 24 godzin na wybranych stacjach synoptycznych hiszpańskiej służby meteorologicznej
Masa zwrotnikowa przyniosła upał
Przypomina nam to jednocześnie o ciągle ocieplającym się klimacie. Temperatura na wysokości izobarycznej 850 hPa (około 1500 m n.p.g) sięgnęła 15-18°C, co odpowiada masie pochodzenia zwrotnikowego, która zaciągana była z południa, czyli z Afryki. Jest to sytuacja niezwykle rzadko spotykana o tej porze roku. Dzięki temu odnotowano ekstremalne odchylenie temperatury od normy wieloletniej przekraczające 12-14°C dla tego konkretnego okresu w roku.
Prognozowana temperatura powietrza na wysokości izobarycznej 850 hPa (około 1500 m n.p.g) – 25 stycznia 2024 r. 15 UTC
Prognozowane odchylenie temperatury od normy wieloletniej na poziomie 850 hPa – 25 stycznia 2024, 12 UTC według modelu ECMWF dla Europy i obszarów przyległych
Silny upał w czwartek na obszarze Półwyspu Iberyjskiego
W kolejnych dniach na południowym zachodzie Starego Kontynentu będzie bardzo ciepło. Jednak z prognoz wiodących modeli nie wynika, aby znów pojawił się na tym obszarze upał. Znajdzie się nad tym regionem nieco chłodniejsza masa powietrza. Dlatego notowane będą nieco niższe wartości na termometrach, ale w dalszym ciągu wyższe niż wynika to z normy klimatycznej. Najczęściej termometry na Półwyspie Iberyjskim pokażą maksymalnie 19-25°C. Najwyższe okażą się w południowej części Hiszpanii. Najwyższe temperatury będą w Andaluzji, Katalonii, Walencji. Wysoka temperatura powietrza zostanie zmierzona w kolejnych dniach również na Archipelagu Balearów.
Bardzo ciepły ubiegły rok
Należy podkreślić, że nowych rekordów temperatury w kolejnych latach będzie coraz więcej, co wynika z postępujących zmian klimatycznych. Ubiegły rok według informacji podanych przez Copernicus Climate Change Service. Średnia temperatura powietrza na całej ziemi wyniosła 14.98°C. Temperatura w minionym roku okazała się wyższa o blisko 1.5°C sprzed ery przedindustrialnej. Niestety prognozy klimatologów na kolejne lata są mało optymistyczne i temperatura będzie jeszcze wyższa, co zwiększy prawdopodobieństwo katastrofy klimatycznej. Może nie zabraknąć również ekstremalnych zjawisk atmosferycznych w postaci fal upałów, intensywnych opadów prowadzących i gwałtownych burz.
Kolejne lata przyniosą następne rekordy. Nie zabraknie upałów
Zmiany klimaty od dłuższego czasu obserwujemy również w Polsce. PSHM poinformowało, że miniony rok w naszym kraju zapisał się jako bardzo ciepły. Najcieplejszymi miesiącami na ziemi w 2023 roku okazał się lipiec, sierpień wrzesień, jak i też grudzień.
Ponadto w naszej części Europy średnia roczna temperatura wyniosła 10°C i był to drugi najcieplejszy rok w historii pomiarów po 2019 roku. Największe odchylenie temperatury od normy wieloletniej zaobserwowano we wrześniu. Wówczas średnia miesięczna temperatura wyniosła 17,7°C i była wyższa o ponad 3,9°C, uwzględniając okres bazowy (1991-2020).
Źródło: Fanipogody.pl, IMGW, Copernicus