Wir polarny zmienia gwałtownie swoją strukturę. Rozpoczyna się długo oczekiwane ocieplenie stratosferyczne. Sprawdzimy również, czy pojawi się tęgi mróz w pierwszych tygodniach nowego roku.
Zmiana wzorca pogodowego w prognozach
Zapowiadaliśmy, że w ostatnich tygodniach 2023 roku rozpoczynać będzie się stopniowo ocieplenie stratosferyczne. Wpływa to już na kondycje wiru polarnego, które może ulec rozpadowi w dłuższej perspektywie czasu. W czasie chłodnej pory roku wir polarny ma decydujący wpływ na pogodę na półkuli północnej. Prognozy modeli zakładają rozpad wiru polarnego, co w konsekwencji po upływie 1-5 tygodni, prowadzi w 75% przypadkach do nastania zimowych warunków w wielu krajach europejskich i Ameryce Północnej. Pod koniec roku rządzi cyrkulacja strefowa, ale jej wpływ zostanie ograniczony na początku stycznia 2024 r., gdy to NAO przejdzie na wartości ujemne. Nastania blokada antycyklonalna, co pozwoli na spływ mroźnych mas z północy.
Prognoza indeksu NAO na kolejne tygodnie według GEFS
Prognozowana orientacyjnie minimalna i maksymalna temperatura powietrza w okresie od 30.12.2023 r. do 8.01.2024 r. według modelu ECMWF HRES 0.1 dla Polski
Prognozowana średnia temperatura powietrza na okres od 30.12.2023 r. do 8.01.2024 r. według modelu ECMWF HRES 0.1 dla Polski
Prognozowana anomalia średniej temperatury powietrza wstępnie na pierwsze tygodnie 2024 r., uwzględniając okres bazowy 1991-2020 r. dla Polski
Rozwija się ocieplenie stratosferyczne na dalekiej północy. Wir polarny może się rozpaść
W minionych tygodniach informowaliśmy, że na przełomie 2023/24 r., dojdzie do nagłego ocieplenia stratosferycznego. Mówimy tu o warstwie, która znajduje się od wysokości 10 km do 50 km. Mimo że dzieje się to na dużych wysokościach i wysokich szerokościach geograficznych, to w kolejnych tygodniach powinno doprowadzić to do zmian wzorca pogodowego na półkuli północnej, wpływając na pogodę także w Polsce.
Prognozowane bardzo duże ocieplenie w stratosferze na początku 2024 r., które może wpłynąć przebieg zimowych warunków na półkuli północnej do wiosny
Duża zmiana przed nami
Często podczas minionych sezonów wir polarny przez większość czasu okazywał się silny, dlatego dominowała na ogół aktywna cyrkulacja strefowa atmosfery. Wiele wskazuje, że pierwsze miesiące nowego roku mogą przynieść inne wzorce pogodowe, niż obserwowaliśmy na ogół w latach ubiegłych. Gdy wówczas dominowała przeważnie cyrkulacja atlantycka atmosfery i okresy ochłodzenia okazały się przeważnie krótkotrwałe. Często występowały również wichury i wysokie jak na zimę temperatury.
Stopniowo zaczynamy obserwować rozwój silnego ocieplenia stratosferycznego, które wyraźnie nasili się w pierwszych tygodniach 2024 r., co może w konsekwencji doprowadzić do załamania i rozpadu wiru polarnego.
Prognozowana prędkość wiatru na wysokości wiru polarnego, 1 stycznia 2024 r.
Na skutek wystąpienia nagłego ocieplenia stratosferycznego zimne masy powietrza spłyną z wysokich do niskich szerokości geograficznych. Są regiony w Azji, tj. w Chinach, gdzie mamy najzimniejszy grudzień od 1951 roku. W pierwszych tygodniach 2024 r. zimne masy powietrza arktycznego mogą wpłynąć na przebieg pogody w Europie, ale także na obszarze Ameryki Północnej. Zmienić mogą się wzorce pogodowe i ustać może cyrkulacja strefowa.
Prognozowana anomalia temperatury na wysokości wiru polarnego, 1 stycznia 2024 r.
Jeśli prognozy nas nie zawiodą, to w rejonie Bieguna Północnego na początku 2024 r. odchylenie temperatury może być wyższe o ponad 10 stopni. Zimne masy powietrza uwięzione w wysokich szerokościach geograficznych obejmą wiele krajów na półkuli północnej.
Prognozowane temperatury na wysokości wiru polarnego, 31 grudnia 2023
Wir polarny może ulec załamaniu. Kilka tygodni mroźnej zimy możliwe
W pierwszych dniach stycznia zimne masy powietrza arktycznego obejmować będą początkowo obszary Półwyspu Fennoskandzkiego i Federacji Rosyjskiej, ale z każdym kolejnym dniem zaczną rozszerzać swój zasięg. Niewykluczone, że w okolicach przełomu 1 i 2 dekady stycznia arktyczny chłód dotrze w rejon basenu Morza Śródziemnego. To prognozowane ochłodzenie nie będzie jeszcze bezpośrednio związane z rozwijającym się ociepleniem w stratosferze i potencjalnym rozpadem wiru polarnego na początku nowego roku. Na efekty tego zjawiska w niższych warstwach troposfery będziemy musieli poczekać około 1-4 tygodnie.
Polecamy: Potężne załamanie pogody na koniec roku. Wiatr ponad 130 km/h. Ulewy i śnieżyce coraz bliżej Polski
Głębokie ochłodzenie widnieje w predykcjach modeli europejskich oraz amerykańskich. Niewykluczony, że pojawi się już w pierwszej połowie stycznia dwucyfrowy mróz oraz obfite opady śniegu. Pewną niewiadomą pozostają jednak prognozy na drugą część miesiąca oraz luty, gdzie konsekwencje rozbicia wiru polarnego możemy odczuwać aż do wiosny.
Prognozowana średnia anomalia temperatury w okresie od 5.01.2024 r. do 12.01.2024 r. według modelu CFSv2
Prognozowana wstępnie średnia anomalia temperatury na okres od 5.01.2024 r. do 10.01.2024 r. według modelu GEPS dla Europy i obszarów przyległych
Wyliczana wstępnie średnia anomalia temperatury na okres od 10.01.2024 r. do 15.01.2024 r. według modelu GEPS
W kolejnych dniach i tygodniach na łamach naszego portalu będziemy wskazywać przebieg warunków pogodowych na półkuli północnej i konsekwencje rozpadu wiru polarnego na początku 2024 r. Dlatego śledźcie nasz serwis na bieżąco.
Fanipogody.pl