Noc tropikalna wystąpiła ubiegłej nocy. Spowodowane było to silną adwekcją powietrza zwrotnikowego i występowaniem ciepłego wiatru fenowego, który schodził z gór w doliny. Halny na szczytach Tatr rozpędził się do blisko 150 km/h ubiegłej doby.
Noc tropikalna w czasie jesieni kalendarzowej
Wskazywaliśmy, że w nocy z piątku na sobotę będzie cieplej niż w ciągu wczorajszego dnia. Wartości na termometrach były bardziej charakterystyczne dla środku lata niż kalendarzowej jesieni. Zgodnie z naszymi prognozami mieliśmy do czynienia z nocą tropikalną w zasięgu wiatru fenowego i adwekcji powietrza zwrotnikowego. Warto przypomnieć, że o nocy tropikalnej mówimy wtedy, gdy to temperatura minimalna nie spada poniżej 20°C na wysokości pomiarowej 2 m w klatkach meteorologicznych i osłonach radiacyjnych na oficjalnych stacjach IMGW-PIB.
Analiza sytuacji barycznej na 21 października 2023, 00 UTC dla Europy i obszarów przyległych według BPM Wrocław
Ponadto warto podkreślić, że w czasie ubiegłej nocy mieliśmy wyższe temperatury w nocy niż za dnia. Były posterunki i stacje meteorologiczne IMGW, gdzie w drugiej części nocy na południu kraju było nawet 22-24°C.
Najcieplej ubiegłej nocy było na południu i południowym – wschodzie naszego kraju za frontem ciepłym. Wysokie temperatury jak na jesień notowano m.in w woj. śląskim, ale także Śląsku Opolskim oraz w Małopolsce i na Podkarpaciu. Ciepła noc była też na Ziemi Świętokrzyskiej i południu Lubelszczyzny.
Należy także podkreślić, że ubiegłej nocy odchylenie temperatury od normy wieloletniej wyniosło nawet 10-16°C, co oznacza ekstremalną anomalie temperatury. Oficjalnie na żadnej stacji synoptycznej IMGW nie utrzymała się przez cały czas od 20:00 wieczorem w piątek do 8:00 rano w sobotę noc tropikalna. Najbliżej była stacja pierwszego rzędu w Bielsku Białej, gdzie zmierzono minimalnie 19.8°C. Inaczej było jednak na posterunkach telemetrycznych IMGW, gdzie do rana obserwowano noc tropikalną w zasięgu ciepłego wiatru fenowego i adwekcji powietrza pochodzenia zwrotnikowego.
Prognoza temperatury na wysokości 2 metrów, 21 października 2023, 00 UTC według modelu ECMWF dla Europy i obszarów przyległych
Nietypowy podział w pogodzie
W drugiej połowie mijającego tygodnia nad naszym krajem ścierają się dwie skrajnie zróżnicowane termicznie i wilgotnościowo sektory mas powietrza. Gdy nad województwa północne napływa chłodny strumień powietrza polarno-morskiego z domieszką arktycznego z północnego – wschodu Europy, to nad regiony południowe płynie znacznie cieplejsza masa zwrotnikowego powietrza z południowych obszarów kontynentu europejskiego. Na początku weekendu w wielu rejonach naszego kraju będą występować słabe i umiarkowane, okresami silniejsze opady deszczu, gdzie najwięcej popada na północy. Modele prognozują wyraźnie więcej pogodnych chwil i rozpogodzeń, które zdarzą się przeważnie na południu oraz częściowo w głębi kraju, gdzie znajdzie się nieco suchszy i dużo cieplejszy sektor powietrza zwrotnikowego i polarnomorskiego ciepłego. Jednak w wyniku zaostrzonego gradientu barycznego w zasięgu mocniej pogłębionej zatoki niskiego ciśnienia aktywniejszego układu niżowego z zachodu Europy, w większości Polski będą występować nasilone porywy wiatru z kierunków wschodnich oraz południowych.
Zobacz też: Pierwszy śnieg tej jesieni na nizinach w Polsce
Ubiegłej nocy o godzinie 22:50 w Cieszynie termometry pokazywały nawet 24,9°C na wysokości 2 metrów. Tak wysokie temperatury o tej porze roku to absolutny ewenement. O świcie w Cieszynie notowano 20.2°C, więc odnotowano spadek temperatury o blisko 5°C, ale można uznać, że była to noc tropikalna. Ponadto noc tropikalna wystąpiła na stacjach telemetrycznych IMGW m.in w następujących miejscowościach: Brenna, Radziechowy i Inwałd.
Temperatura minimalna na stacjach synoptycznych z 20/21 października 2023 od 20:00 do 8:00 czasu lokalnego na stacjach IMGW-PIB
Dwie różne pory roku starły się nad krajem
Ważną rolę odegrało występowanie efektu fenowego w obszarach podgórskich Karpat oraz utrzymywanie się chłodnego powietrza nad północną częścią kraju, co spowodowało utrzymanie w Polsce w tym samym czasie niemal dwóch różnych pór roku. Minionej nocy na północy kraju temperatura minimalna za noc wynosiła około 2-3°C, gdy w centrum kraju było około 10°C, natomiast miejscami na południu przez całą noc temperatura nie obniżyła się poniżej 20°C, zatem mieliśmy tam do czynienia z tropikalną nocą. Należy podkreślić, że taka sytuacja w drugiej połowie października to prawdziwy ewenement. Zazwyczaj noce tropikalne charakterystyczne są dla lata, ale i tak nie występują w Polsce bardzo często. Taka temperatura w drugiej połowie października czyni tę noc zupełnie wyjątkową i z pewnością zapisze się na kartach polskiej meteorologii. Kontrast temperatury przekraczał nad krajem momentami ponad 20-22°C.
Noc tropikalna na poszczególnych stacjach meteorologicznych IMGW-PIB ubiegłej nocy w Polsce
Wczoraj najsilniejsze porywy wiatru, bo aż 147,6 km/h, zanotowano na Kasprowym Wierchu.
Poza stacjami wysokogórskimi najsilniej wiało w Bielsku-Białej: 79,2 km/h.#IMGW #meteoimgw pic.twitter.com/x4qOuqYvLM
— IMGW-PIB METEO POLSKA (@IMGWmeteo) October 21, 2023
Noc tropikalna na południu Polski – odnotowana na posterunkach IMGW-PIB
🌡️Na północy kraju temperatura min. za noc wynosiła ok. 2-3°C, w centrum ok. 10°C, a miejscami na południu przez całą noc temperatura nie obniżyła się poniżej 20°C, więc mieliśmy tam noc tropikalną🥵
Taka sytuacja w drugiej połowie października to prawdziwy ewenement‼️#IMGW pic.twitter.com/1okX5EXPv8
— IMGW-PIB METEO POLSKA (@IMGWmeteo) October 21, 2023
Noc tropikalna odnotowana na stacjach wchodzących w skład sieci EDWIN
Silny napływ powietrza zwrotnikowego nałożył się z występowaniem halnego podnoszącego temperaturę powietrza
Zapowiadany więc od kilku dni przez nas napływ powietrza zwrotnikowego stał się faktem. Pokryło się nam to dodatkowo z wiatrem fenowym wiejącym ze szczytów górskich w doliny. Ubiegłej doby największe porywy wiatru zmierzono w górach oraz na Morzu Bałtyckim i wybrzeżu. Jeszcze dziś o poranku wysoko w Tatrach wiało powyżej 140 km/h, ale z każdą godziną halny na terenach górskich będzie zmniejszał prędkość. Pojawiły się szkody na szlakach górskich, gdzie leżą powalona drzewa i zamknięte są szlaki dla turystów. Na przykład zamknięta jest droga nad Morskie Oko. Odradzamy jednak wędrówki górskie, dopóki pogoda się nie uspokoi.
Przeczytaj też: Potężna śnieżyca na koniec miesiąca. Nawet 60-80 cm śniegu. Mocny atak zimy
Groźny halny na południu
Dodatkowo wiatr halny spowodował spore szkody na Podhalu, gdzie do skutków silnego załamania pogody musieli wyjeżdżać strażacy, którzy usuwali miejscowe zagrożenia. Pojawiły się także w obszarach górskich przerwy w dostawach prądu, gdyż upadające drzewa uszkadzały linie energetyczne.
Wykres prędkości i kierunku wiatru za ostatnie 48 godzin dla Kasprowego Wierchu (1989 m n.p.m), gdzie odnotowano największą prędkość wiatru
Maksymalne porywy wiatru zmierzone na stacjach synoptycznych IMGW-PIB w Polsce
Noc tropikalna już w tym miesiącu nie powinna wystąpić
To ostatnia tak ciepła noc w tym miesiącu, gdy to zaznaczyła się silna adwekcja powietrza zwrotnikowego i wiatr fenowy. Sobota przyniesie najwyższe temperatury na południu, południowym – wschodzie naszego kraju, gdzie osiągną nawet 20-25°C. Szczególnie w pasie Śląska Opolskiego, Górnego Śląska, Małopolski, Ziemi Świętokrzyskiej i Podkarpacia oraz Lubelszczyzny.
Prognoza temperatury powietrza na 21 października 2023, 12 UTC według modelu ECMWF dla Polski
Fanipogody.pl